Pisuvar Sıkıntısı

"Cabaret" filminin toy, yaşama acemisi kahramanı birden kendisini bulduğu batakhane ortamında, gördüğü ve duyduğu her şey karşısında durmadan şaşkınlığa düşer ya, ilk büyük şoku kabarenin tuvaletinde geçirecektir: Pisuvarda 'küçük su' döktüğü sırada yanına dikilip aynı işi gören uzun etekli, lüle saçlı sarışının da kendisi gibi bir erkek olduğunu anladığında.

Neden pisuvara yönelen erkeklerin çoğu, tercih hakkı varsa, iki yanının da boş olmasına özen gösterir? Birincisi, genellikle 'küçük su' dökerken yalnızızdır; ikincisi, pisuvarlar biraz 'sıçrama' önlensin, biraz da 'görünmesin' diye birbirlerinden ayrılmıştır da, bu bölmeler gövdenin yalnızca bir bölümünün görünmeyeceği biçimde yapılmıştır: Pisuvar sıkıntısı asıl gözler serbest kaldığı için doğar ve büyür.

Daha doğrusu: Görmemesi gereken görme organları ile görünmemesi istenen organ arasındaki bağlantıyı ortadan kaldıracak bir tasarıma pisuvarların dayanmıyor olması sıkıntıyı peydahlar. Neden görmemek ve görülmemek isteği böylesine net biçimde devrededir? Pisuvarda soyunulmaz; tersine, çırılçıplak kalmadıkça örtülmesi, kapalı tutulması gereği genel kabul görmüş, Adem peygamberlerin yaprağından bu yana gözden yalıtılmış tek organdır açığa çıkarılan. İki durum söz konusudur burada: Hem görmemeli, hem de -aynı anda-  görülmemeliyizdir. Ötekinin, ötekilerin bize bakıp bakmadığını anlamak için kafamızı çevirmemiz gerekir; oysa ötekine bakmak, onun bize bakmamasını istemekle çelişen, giderek ona da bu hakkı veren bir davranış olacağı için bu bakıştan da kaçınmamız beklenir: Genellikle, pisuvardaki, dik bir açıyla ya önüne ya da karşısına bakmayı ondan seçer: Böylece bakmamakta, dik bakışın yan ufkundan kendisine yönelik açık bir bakışın olup olmadığını da denetleyebilmektedir!

Eşcinsel erkeklerin yaşamnda pisuvar 'yaşantısı'nın epeyce geniş yer tuttuğu biliniyor. Ölümünden sonra yayımlanan Incidents başlıklı kitabından Roland Barthes, "umumi" pisuvarların bir buluşma, bir anlamda da yokla(n)ma ve avla(n)ma topografisinden söz eder. Eşcinselllerin önemli bir bölümü aslında herkesin açık ya da gizli eşcinsel olduğu düşüncesindedirler, o nedenle de pisuvar sıkıntısının bir tür bastırılmış isteklerin yüzeye tırmanması sürecinden hız aldığını öne sürebilirler, şaşmamak gerekir. Gelgelelim, burada ana nedenin yetişme alışkanlığına bağlı olduğunu görmemek için aşırı bir çaba içine girmek de şart değildir.

Cüz, e.b.

Bir başına WC'ye girmeye alışmış insanların, Hindistan'da, sokak ortasında gerçekleştirilen toplu sabah 'seans'larını yadırgamamaları beklenebilir mi? 'Küçük su' konusunda da alışkanlığın payı küçümsenilmemeli: Yalnız yapılmaya  alışılmış her edim, ortam paylaşma zorunluluğu doğurduğunda sıkıntı doğurur: Yatılı okumamış insanlar için kuşetlide yolculuk yapmak, koğuşta yatmak genellikle benimseme güçlüklerini devreye sokar.

Pisuvar sıkıntısının, bir de ek boyutları vardır. Gözünüz kayarsa 'yanlış' anlaşılabilir, ötekinin gözü kayarsa 'yanlış' anlayabiliriz. Üstelik ürettiği fıkralarla falokrasinin, yorumlarla pedarastinin yanıbaşınızda dikildiği bir yerdesinizdir o anda. Kötü süt emmiş bir ademoğlu komşunuz olabilir her an: Çıkaramaz bir türlü (çıkaramadığı çorabı olsa pekala gülebilirsiniz de, burada gülmeniz 'bulunamadığı' yollu bir çağrışım maazallah yaratabilir ötekinde.); nedenini kestiremediğiniz sesler üretmeye kalkışabilir (üstünüze almamakta, hatta sağır prenses kompozisyonuna davranmakta yarar vardır); işi bitebilir de sallaması bir türlü bitmeyebilir (tavsiyem bu şovu da görmezden gelmenizdir). En beteri de, burada son konuşulacak konuyu ilk açmayı her seferinde başarabilen, konuşmadan yapamayan bir komşuya denk gelmektir (ki bu durumda Turizm ve 'Tanıtma' Bakanı hakkında siz de biriki cümle kurup vakit kazanmalısınız) ...

Denilebilir ki, ne oluyor böyle, görülse ne fark eder, ne fark eder baksanız, size bakılsa: Bu biraz şaşkın, biraz olayı abartılı görmekten kaynaklanan küçümseyici eda pisuvarları kullanmayan cinsten gelebilir bir tek. Doğaldır: Bu bulutlu mekan her şeyden önce erildir: Pisuvar sıkıntısı en çok erkeklik ideolojisinin ürünlerinden: Yan korkularından ve minör fantezilerinden beslenir.

Burada eşcinselleri de haklı kılan bir soru işareti ağırlığını duyuruyor öte yandan: Pisuvar sıkıntısını geniş ölçüde giderecek bir yol, bölmelerin yukarıdan aşağıya yekpare yapılmasıyken, bu neden akıl edilmemiştir? Tam tersine, yeni otellerimizden birinde bölmelerin saydam yapılmış olduğunu düşünürsek: Bu yaklaşımın tasarımcının bönlüğünden çok fantazmasından kaynaklandığını ve bir itiraz da gelmediğine göre bunun kolektif bilinçaltının sessiz onayına işaret ettiğini ileri süremez miyiz? 

E.B.