Kulübe Güncesi: Yabana Doğru

Into The Wild filmiyle sinemaya da uyarlanan Christopher Mccandles'ı trajik bir sona taşıyan hayatını anlatan kitabı yedi sekiz sene kadar önce okumuştum, bugünlerde bir göz atmak amacıyla tekrar aldım elime. Chris'le genel olarak çok uzlaşamamış ama kitapta öyküsü geçen ve yine yabanda yaşamı trajik bir sonla biten Everett Ruess'e dikkat kesilmiştim. Chris'in esin kaynaklarından biri de Thoreau'ydu, Aşağıda kitaptan yaşamının son günlerine yaklaşırken okuduğu Walden'dan bir bölüm var:

McCandless, Thoreau'nun Walden kitabını okumaya başladı. Yemek yemenin ahlakı üzerine düşüncelerin yer aldığı "Yüksek Prensipler" başlıklı bölümde, "Balığımı yakaladığımda, temizlediğimde, pişirdiğimde ve yediğimde, aslında karnımı doyurmamış gibiydi. Anlamsız ve gereksizdi; dahası astarı yüzünden pahalıya gelmişti," cümlesinin altını çizdi. Sayfanın kenarına "MUS" yazan McCandless, aynı paragraf içinde şu satırların altını çizdi:

Hayvani gıdalardan tiksinme, tecrübe kaynaklı bir şey değil, içgüdüdür. Mütevazı yaşamak ve güçlükle besin temin etmek birçok açıdan çok güzeldir, hiçbir zaman bu şekilde yaşamadım, ama hayal gücümü tatmin edecek kadar ileri gittim. Yüksek yetilerini ve şiirsel kapasitesini en iyi konumda muhafaza etmek isteyenlerin, hayvani gıdalardan ve her çeşit yiyeceğin fazlasından uzak durmuş olduğu kanısındayım...

Kulübe Güncesi: Müzik

 

Score without Parts (40 Drawings by Thoreau): Twelve Haiku

John Cage; 1978

Cage, Empty Words çalışmasında Thoreau'nun günlüğünde yer alan çizimleri birer nota olarak kullanmış ve 5+7+5 haiku hece ölçüsüne göre yerleştirmiş, kayıt boyunca Thoreau'nun günlüğünden rastgele seçilmiş, anlamlarından arındırılmış ve i ching alfabesine göre düzenlenmiş kelimeleri okuyor ve seslere dönüştürüyor.

Nota kağıdında yer alan düzenlemeleri ve müzik terimlerini anlamamı kolaylaştırdığı için Elif'e teşekkürler.

Kulübe Güncesi: Hayvanlar

Şaka yaparak öldürdüğünüz sincap ciddiyetle ölür.

*

Birds never sing in caves.

*

The bluebird carries the sky on his back.

*

A gun will give you the body, not the bird.

*

Tavşanı ve kekliği olmayan bir ülke nedir? En basit ve yerli hayvansal ürünler arasındadırlar; antik çağdan modern çağlara bilinen en eski ve saygıdeğer aileler; Doğanın tonuna ve özüne, yapraklara ve toprağa en yakın müttefikler.

*

Who hears the fishes when they cry?

*

Her zaman içgüdüsel olarak bir atı vahşi bir yerde yaşayan

özgür bir insan olarak görmüşümdür.

*

Even trees do not die without a groan.

*

Trees indeed have hearts.

*

Hayattan umutsuzluğa kapılmayın. Hiç şüphe yok ki, engellerinizi aşacak kadar gücünüz var. Bir kış gecesi açlığını giderecek bir şey için ormanda ve tarlada gezinen tilkiyi düşünün. Soğuğa, tazılara ve tuzaklara rağmen ırkı hayatta kalır. Hiçbirinin intihar ettiğine inanmıyorum.

*

Thoreau

Yakından Bakmak: Thoreau

          

"It was no longer beans that I hoed, 

nor that I hoed beans…” (Walden)

  Demek ki mesele sadece fasulyeler değilmiş.

 Bu kadar uzun soluklu bir Thoreau okuması yapacağımı düşünmüyordum, birkaç sene önce Walden ve birkaç seçki kitabı ile birlikte karşıma çıktığında şöyle bir göz atmak ve burun kıvırmakla yetinmistim. Yaşlı dostum, değerli büyüğüm Zeki Kırmızı da Thoreau okuduğunu ve çok buluşamadığını söylemişti. Hoş, ben onun yanlış kardeşiyim; yemyeşil bir devrimciyle buluştum en nihayetinde.

Yürüyüşlerimde duyularıma dönmeye bayılırdım. Ormanın dışında bir şey düşünüyorsam, ormanda ne işim var?

Doğada ince bir manyetizma olduğuna inanıyorum ki bilinçsizce ona teslim olursak bizi doğru yönlendirecektir.

Oraya ruhen ulaşmadan bedensel olarak ormanın içine bir mil yürüdüğümde paniğe kapılıyorum.

Bacaklarım hareket etmeye başladığında düşüncelerimin akmaya başladığını düşünüyorum.

Yakından Bakmak: Kulübe Civarında Gezintiler (Nisan - Mayıs)

Gözüm yerdeki herhangi bir şeyi, kestane vb. keşfetmek için eğitildi. Yere bakmak muhtemelen göklerden çok daha sağlıklıdır.

Sarı bir huş ağacı veya çamlar arasında eski bir tanıdıkla randevu almak için sık sık en derin karda sekiz veya on mil yürüdüm.

Uzun yıllar kar fırtınaları ve yağmur fırtınaları konusunda kendi kendime tayin edilmiş bir müfettiştim ve bunun için hiçbir zaman ödeme almamama rağmen görevimi sadakatle yaptım.

Concord'la ve kendi özel arayışlarımla 10.000 bağla nişanlandım ve onları bırakmak intihar olur.

Sanırım, günde en az dört saatimi - ve genellikle bundan daha fazlasını - ormanlarda, tepelerde ve tarlalarda, tüm dünyevi uğraşlardan tamamen uzak bir şekilde dolaşarak geçirmediğim sürece sağlığımı ve ruhumu koruyamayacağımı düşünüyorum.

Doğa takdire şayan bir öğretmendir.

I am very little of a traveler.

Thoreau

 Saçuzatan, Orkide (Limodorum abortivum)

Yabani Sümbül (Muscari botryoides)

Turnagagası

Yakından Bakmak: Yernarı

 

Yakından Bakmak:

.

.

Yernarı.

.

.

"Yernarı ( cytinus ), cytinaceae ( yernarıgiller ) familyasından, çok yıllık, otsu ve asalak bir bitki cinsidir. Yaprakları etli, pulsu olup sarımsı ya da kırmızı renklidir. Gövdesi kısa olup büyük kısmı toprak altındadır, yaprağı gibi etlidir. Beyaz, sarı ya da pembe renkli çiçek açar.

Daha çok fundalık ve kızılçam ormanlarında, çalılık yerlerde yetişmektedir. Bu bitkiyi sadece çiçek açtığı aylarda (mart-haziran) görmek mümkündür. Diğer zamanlarda konakçısının köklerinde saklanmaktadır."

Sıkıldığında içinden tatlı bir sıvının çıktığını ve zehirsiz olup yenebildiğini de okudum. İnek Memesi, Kızılcık, Saya gibi yöresel adlarından birisi de Ballık.

Nisan - Mayıs:

Kulübe Civarında Bir Gezinti

Yakından Bakmak: Pisolithus arhizus (Mantar)

 

Pisolithus arhizus (Mantar)

Yaygın adları. Dead man's foot, Horse dung fungus (Avustralya), Bohemian truffle (Güney Afrika, Avrupa)

Pisolithus iki Yunanca kelimeden gelmekte: Piso "bezelye tanesi", lith sifati " taş". Arrhisuz ise "köke sahip olmayan".

# kulübe civarında bir gezinti

Yakından Bakmak: İzler

  "A pencil is one of the best eyes."

Thoreau

           

              

Karga ayakları, Kazlar, Meşe yaprağı, Meşe, Karaağaç dalları, Bal Arısı uçuş yolu, Enginar kökleri, Çimenlere yansıyan güneş, ışığı ,Şu samurunun karda bıraktığı izler, Kano taşıyan iki kişi

Thoreau günlüklerine ağaçlar, bitkiler, yapraklar, ayak izleri, kanat izleri, kuyruklar, dışkı ve kemikler içeren yüzlerce basit çizim yapar. Bu çizimler bir anlamda onun saha notları, doğanın bir kaydını tutma ve iz sürme eylemleridir. Linda Brown Holt, The Zen Drawings of H.D.Thoreau başlıklı yazısında Thoreau'nun tuttuğu bu notlara farklı bir yorum getirmiş ve çizimleri Thoreau'nun Budizm ile aşinalığından, klasik Çince metinlere olan ilgisinden yola cikarak eski Zen sanatının ustaları ile karşılaştırmış. Çizimlere bu gözle bakmanın hoşuma gittiğini söylemeliyim. Zen sadeliğinde, doğal ve bir haiku anı gibi gelip geçici guzellikteler; Kerouac' ın Zen Kaçıkları'nda okuduğum ve hiç unutmadığım bir Shiki haikusunu hatırlatıyorlar bana:

" Taraçada serçe,

Ayakları ıslakça"

İşte serçenin izi, önce zeminde, sonra zihinde silinmez bir iz bırakıyor. Benzersiz bir haiku anı.

Linda Brown Holt, Thoreau’nun Günlük ve Defterlerindeki Çizimleri türler ve konu başlıkları halinde sınıflamış:  

Yakından Bakmak: Kulübe Civarında Gezintiler (Nisan - Mayıs)

1 Fiğ (Vicia sativa ), 

baklagiller (Fabaceae) familyasından

Cins adi Latince "bağlayıcı" anlamına gelir. İlk defa Plinius tarafından kullanılmıştır ve cinsin birçok üyesinde görülen sarılıcı karaktere işaret eder. Tür adı Latince "ekilen" anlamına gelir. Türün antikçağdan beridir insan eliyle yetiştirilmesine işarettir.

 

 Dakka otu

(Gerenium Lucidum)

Cins adı Antik Yunanca "turna" anlamındadır. Cinsin meyvelerinin turna (Gruidae) gagasina benzemesine işarettir. Cinsin Türkçe adı olan "turnagagasi" da açıkça yukarıdaki bağıntıya işaret eder. Tür adı Latince "parlak" anlamına gelir. Türün yaprak yapısına işaret eder.

Yabani Hardal otu

(Sinapis arvensis)

Yakından Bakmak: İzler

Bir keklik kanadının karda bıraktığı izler beni mistik bir Doğu sembolü gibi etkiliyor 

diye yazmış Thoreau çizimlerin kenarına,

Saha notları: (Yakından Bakmak)
Keklik İzleri. ( 1 - 2)
Kekliğin kar izleri (3)
Tavşan (4 - 5)
Tilki izleri ( 6 - 7)
Fare izleri (8 - 9)

Yakından Bakmak

"Doğa bilimcinin ormanın, bitkilerin, kuşların, hayvanların, sürüngenlerin, balıkların, nehirlerin ve denizin tüm sırlarını nasıl öğrendiğini biliyor musunuz? Ormana girdiğinde kuşlar önünden uçar ve hiçbirini bulamaz; nehir kıyısına gittiğinde balık ve sürüngen yüzerek uzaklaşır ve onu yalnız bırakır. Onun sırrı sabırdır; hareketsizce oturur ve bekler, bir kaide, bir kütük gibi."

"We must look a long time before we can see."

Başka bir yerde;

"I was determined to know beans."

*

Kulübe Civarında Bir Gezinti (15 Mayıs) : 

Kulübe Güncesi: Yakından Bakmak

Feel free to visit me at
# kulübe

Çiçekler:

papatya, kasım çiçeği, karabaşotu, deniz lavantası

Yakından Bakmak: Adaçayı Yapraklı Laden (Cistus salviifolius)

 

Yakından Bakmak: Kasımçiçeği

 "Nature spontaneously keeps us well.

 Do not resist her!"

Thoreau

Yakından Bakmak: Farekulağı

 

Bu küçük güzel kır çiçeği mavi bir fare kulağı kadar sevimli.

Anagallis Arvensis & Anagallis arvensis var. Caerulea

Türkiye'deki yaygın isimlerle Farekulağı, Sıçankulağı, Sıçan otu. Kırmızı ve mavi olmak üzere iki çeşidi vardır. Cins adı Latince "yeniden süslü" anlamına gelir. Çevre koşullarına bağlı olarak çiçek açıp kapamasına atıftır. Ayrıca bitkilerin üzüntü ve depresyonu gidermelerine işaret eder. Tür adı Latince "ekili alan" anlamına gelir. Türün habitat tercihine işaret eder. Varyete adı ise Latince "mavi" anlamına gelir ve varyeteyi türden ayıran çiçek rengi özelliğini vurgular.

Kulübe Civarında Gezintiler:

Yakından Bakmak: Cunda Baklası

 

Cunda Baklası

Yakından Bakmak: Yeşil

 

kulübe civarında bir gezinti.

As I love nature, as I love singing birds, and gleaming stubble, and flowing rivers, and morning and evening, and summer and winter, I love thee, my friend.

Benim ruhumun parlak görünmez bir yeşil olması 

gerektiğini düşünüyorum.

Thoreau

Yakından Bakmak: Kılıçotu

Kılıç otu, kılıç çiçeği gibi isimleri olan bu bitkinin Latince isminin ilginç de bir etimolojisi var:

"Gladiolus italicus. Cins adı Latince “küçük kılıç” anlamına gelir. Tepallerin Roma ordusunda özellikle piyadeler tarafından kullanılan ve gladius adı verilen kısa kılıçlara benzemesine işaret eder. Tür adı Latince “İtalya” anlamına gelir. Türün tip yerine işaret eder."

Yakından Bakmak: Kırlar

"Kırlara açılan kapılar bize dünyaya sırtı dönük

 bir özgürlük sunar gibidir."

Kulübe Civarında Bir Gezinti:

Yakından Bakmak: Katırtırnağı

Pencereden gelen hafif esintiyle içim Katırtırnağı çiçeğinin hoş kokusu ile doluyor - ki Leopardi'nin bu hoş kokulu çiçek için yazdığı uzunca şiirinde konusu geçmese çekmeyecektim böyle içime, bilmeyecektim bu kokuyu, yüzyılların tıpasını kaldırmış gibiyim şimdi.

Giacomo Leopardi (1798 - 1837) kısa yaşamında Recanati'deki baba evinde uzun yıllar geçirmiş; umut, düş ve istekler içinde harcadığı pişmanlıkla geçen uzun yıllar. Hem Yalnız Serçe şiirinde hem de Anılar'da, Recanati'de kendini "bu kupkuru yaşamda açan tek çiçek" gibi görür. Hastalıklı bedeni ve utançla taşıdığı kamburu onun sisifos'un taşıdır. Bu kambur hep düşündürmüştür beni. Çirkin bir kadın olduğu rivayet edilen Sappho için de şu mısraları yazar:

"Ne ki, dış görünüşe, güzellere

sonsuz bir iktidar verdi Babamız

insanlar arasında; ister yiğit olsun,

ister usta, liriyle, türküsüyle;

parıldamıyor erdem çirkin bedende."

Kara, kapkara şiirleri acının, melankolinin en canlı örneklerini taşır. Hem şiir ve düz yazılarından parçaları hem de Eugenia Borgna'nın umut, intihar, can sıkıntısı, melankoli, bekleyiş gibi kavramlar üzerinden yola çıkarak irdelediği Leopardi yazılarını iki yaz önce blogda paylaşmıştım.

N. de onu seviyor: 1880 yılının sonlarına ait defterlerinden birine Leopardi'nin Sonsuzluk şiirinin son mısralarını alıntılamış: Keyif alırım bu denizde batan gemide olmaktan!

Katırtırnağı  ya da

 Çöl Çiçeği / Leopardi 

Ey hoş kokulu katırtırnağı, 

çöl çiçeği; sen bu ürkütücü dağın, 

soykıran Vezüv’ün çorak 

yamacındasın; salarsın yalnızlığı seven 

salkımlarını etrafa; ne bir ağacın ne bir 

çiçeğin şenlendirebileceği bu yerde, 

sadece sen varsın.