Yan Değiniler / Oruç Aruoba
Kulübe Güncesi: Wittgenstein'ı Sevmek İçin 50 Neden
50: Çünkü Norveç'te tek başına iki yıl yaşama kararından sonra onu caydırmaya
çalışan Russell' a, akıllı insanlarla konuşarak akıl fuhuşu yaptığı
karşılığını vermişti. "Orada karanlıklar içinde kalacağım söyledim," diye anlatıyor
Russell, "O da bana ışıktan nefret ettiğini söyledi. Bunun üzerine,
ona deli olduğunu söyledim, o da bana: 'Tanrı beni zihin sağlığından korusun!'
diyerek karşılık verdi." Wittgenstein, bütünüyle işte bu sözlerdedir.
Kulübe Güncesi: Final Home
Böyle cebimde taşıyacak bir ev lazım bana (Martin Azua / 2000),
Tasarımcı Kosuke Tsumura'nın final home isimli doksanlı yıllarda tasarladığı distopik yaşam giysisi de bir alternatif olabilir,
sıcak ve soğuğa karşı yalıtımlı, asgari düzeyde eşyalarını ve yiyeceklerini saklayabileceğin kırk dört cepten oluşan giyilebilir bir barınak.
Kulübe Güncesi: Yarın yok, atlastan korlar
Bir sırdır benim için
Varmamız anlaşmaya
Bir hırs sahibi olmakta.
Sanırsın ki mecbursun
İhtiyacından fazlasını istemeye.
Tamamına sahip olana dek
Adım atamazsın ama özgürlüğe.
Toplum,
Sen çılgın bir cinssin,
Umarım bensiz kaldığında
Yalnız hissetmezsin.
Kulübe Güncesi: Basic House
Basic House (Martin Ruez de Azua)
"Yaşam alanımız, kontrol edilmesi zor karmaşık sistem ve ilişkilerin yarattığı bir dizi ihtiyacı sınırsız sayıda ürünün karşıladığı bir tüketim alanına dönüşmüştür. Çevreleri ile daha doğrudan bir etkileşim sürdüren kültürler, bize habitat fikrinin daha temel ve makul terimlerle anlaşılabileceğini gösteriyor. Bu fikirlerden etkilenerek ve en ileri teknolojiyi kullanarak, vücut ısısıyla veya güneşin ısısıyla kendi kendine şişen, neredeyse maddi olmayan bir ev ortaya çıkardım; o kadar basit ve çok yönlü ki bizi soğuktan ve ters çevrildiğinde sıcaktan koruyor; o kadar hafif ki yüzer; üstelik katlanır ve cebinize sığar. Maddi bağların olmadığı hareket halinde bir yaşam için ideal. Neredeyse hiçbir şeye sahip olmadan her şeye sahip olmak.
Basic House bir ürün değil, aşırı bir azalma kavramıdır. Birkaç yıl önce İtalyan Ezio Manzini'nin cümlesinden çok etkilenmiştim, "Tasarımın rolü, gelecekte yoksulluğu çekici kılmak olacaktır.”
Basic House çok radikal bir teklifi çekici hale getirmeye çalışır. “Gelişmiş toplumlarda” ürünlerin doygunluğunun zaten bir ilerleme işareti olmadığı, gezegen için bir tehdit haline geldiği açıktır. Bir ev cepte tutulursa, her şeyi içerebileceği açıktır ve ürünlerin tüketimine dayalı yaşam tarzımızı bozar. “Neredeyse hiçbir şeye sahip olmadan her şeye (özgürlüğe) sahip olun”.
Kulübe Güncesi: Poetry House
Lester Walker'ın Tiny Houses kitabından bir örnek, Carol Anthony isimli bir şairin mütevazı şiir evi:
Poetry House
26 square feet
Just what is it that makes today's homes so different, so appealing?
Richard Hamilton'ın ilk kez 1956'da This is Tomorrow sergisinde sergilenen Just what is it that makes today's homes so different, so appealing? adlı ikonik pop art kolajı. Günümüz Adem ve Havva'sı ve tüketim toplumunun yükselişi.
İkinci görsel yine Hamilton'ın dijitalin hayatımıza girişi ile birlikte 1992'de yaptığı daha çağdaş bir versiyon.
Kalan görseller Hamilton referanslı kimi çağdaş örnekler:
Kulübe Güncesi: Ev ve Kulübe
Kulübe, kendi yaşamını sürdürmek için dallanmalara gerek duymayan en basit insan bitkisidir. Öylesine basittir ki, kimi zaman çok renkli olan anılarla ilgisi yoktur. Söylencelere aittir. Bir efsaneler odağıdır.
Baudelaire'in dediği gibi: Sarayda "insanın içtenliğini yaşayacağı bir köşe bulunmaz".
Bachelard
Kulübe Güncesi: Ağaç Evler
19. yüzyılın sonları Amerika'sında bugün bir utanç kaynağı olsa da kereste endüstrisinin ardında bıraktığı sekoya ağaç kütüklerinin içine oyulmuş evler bir dönem oldukça yaygınlaşmış:
Kulübe Güncesi: KUlübenin Anlamı
"Bachelard'a göre mekân anlayışımız iki ayrı kutup ya da tropizm etrafında düzenlenmiştir: Biri bizi dikey olana (kule manzarasının güç ve rasyonelliğinin peşine), diğeri ise bazen "kulübe hayali" olarak adlandırdığı kapalı merkeze çeker. Çocuğu masaların altında ve portmantoların derinliklerinde hayali kulübeler inşa etmeye esinlendiren ve yetişkinleri küçük ve yoğun sıcaklık çemberlerinde tutan, azami sığınma yerleri olan ocak ya da mutfak masalarına çeken şey, bu ikinci merkezcil çekim gücüdür. Bachelard'ın deyişiyle bunlar da birer kulübedir."
*
*
Kulübe Güncesi: Tiny Houses
Yazı: Michael Pollan / Bana Ait Bir Yer
Kitap: Tiny Houses (1993) / Lester Walker
"Tiny Houses, Lester Walker adında bir mimar tarafından yazılmış, daha doğrusu çizilmiş, çünkü çok az yazı içeriyordu - aslında Amerikan tarzında bir model kataloğu olan kırk kadar tek kişilik evin fotoğraf ve mimari çizimlerini sunuyordu. Kitap benim bildiğim minik evlerin çoğunun; Thoreau'nun barakasının, Jefferson'in Monticello inşa edilirken birkaç ay içinde yaşadığı balayı kulübesinin, George Bernard Shaw'un yazı kulübesinin ve adını duymadığım daha birçoklarının planların içeriyordu. Donmuş göllerin üzerine inşa edilmiş buzda balıkçı barakaları, birkaç tuhaf prefabrik kulübe, 1949 model bir kamyonetin üstüne inşa edilmiş 4 metrekarelik bir "tekerlekli ev" birkaç tane ufak tatil barakası. Belki de ideal bir merkezkaç evi olan yatak dışında her şeyin küçük bir kulübenin dış duvarlarına yerleştirildiği "tersyüz edilmiş bir yazlık evdi, bir uzay kapsülünden (!) esinlenerek tasarlanmış kendine yeterli bir karavan, bir ressam tarafından meditasyon kulübesine dönüştürülmüş iki delikli bir ayakyolu ve en küçükleri olan yarım metrekarelik, iki çocuğun "ancak ayakta dururlarsa sığabileceği ahşap bir otobüs durağı.
Kulübe Güncesi: Bana Ait Bir Yer
" Bana Ait Bir Yer bir binanın biyografisi. Bir bakıma tüm binaların biyografisi; ama bunlardan biri üzerine, New England'da, evimin arkasındaki ormanda, okumak, yazmak ve hayal kurmak için inşa ettiğim pek de ilkel olmayan kulübe hakkında yazıldı. Ünlü ya da önemli bir bina değil ama benim için dünyaya bedel. Onu kendi beceriksiz ellerimle inşa ettim ve hem şu an elinizde tuttuğunuz kitabı, hem de ikinci (Arzunun Botaniği) ve üçüncü (Etobur-Otobur İkilemi) kitaplarımı orada yazdım.
İçinde Yaşadığımız Şehirler
İçinde yaşadığımız şehirler ölümün okullarıdır, çünkü gayri insanidirler. Bu şehirlerin her biri uğultunun ve leş kokunun kesiştiği kavşaklar halini almıştır, her biri binalardan oluşan bir kaos olmuştur, bu şehirlerin içine milyonlarcamız yığılarak, yaşama nedenimizi yitirmekteyiz. Biz çaresiz bahtsızlar, kendimizi saçmalık labirentine iyi kötü girmiş hissediyoruz ve buradan ancak ölümüz çıkacak, çünkü bizim yazgımız daima çoğalmakta, tek amacımız da sayısızca ölmekte. İçinde yaşadığımız şehirler, çarkın her dönüşünde birbiri ardına hissettirmeden ilerliyor, birbirleriyle kaynaşma özlemiyle yanıp tutuşarak; bu yürüyüş mutlak kaosa doğru, uğultu ve leş kokusu içinde.
Mimarların tek özlemi, bize hazırladıkları kaderden kaçıp kırda yaşamaya gitmektir.
Dünya bir süre sonra yalnızca bir şantiye olacak. Burada, beyazkarıncalar gibi, milyarlarca kör, uğultunun ve leş kokusunun içinde otomatlar gibi didinip duracaktır soluksuz kalana dek.
Kulübe Güncesi: Jung'un Kulesi
Jung, 1922 yılında Bollingen'de, St. Meinrad civarında göl kenarındaki bir araziyi satın alır. Başlarda niyeti ortasında ocağı, duvar boyunca divanları olan yuvarlak, ilkel bir barınak yapmaktır ama çok gecmeden bu düşüncesinden vazgeçer ve iki katlı bir yuvarlak kule inşa eder, yıllar içinde oluşan eklemelerle kule, dört kuleli bir kale görünümünü alır.
"Aklımda, ortada birkaç taşla çevrili bir ocağı olan bir Afrika kulübesi vardı. Orada, tüm ailenin yaşamı ortadaki o ocağın çevresinde geçer. İlkel barınaklar aile bütünlüğünü pekiştirir. Evcil hayvanlar da bu bütünün bir parçası olurlar. İnşaata başlandığında bu düşüncemden vazgeçtim çünkü çok ilkel olacaktı. Yere yapışık bir kulübe yerine, iki katlı bir ev olmasının daha doğru olacağına karar verdim. 1923 yılında evin ilk katı tamamlandığında, içinde rahat yaşanabilecek yuvarlak bir kule ortaya çıktı...."
Jung, Bollingen Kulesidiye bilinen evinin inşa sürecini otobiyografik anlatısı Anılar, Düşler, Düşünceler kitabında anlatıyor.
Kulübe Güncesi: Montaigne'in kulesi
"Ben kuledeki adama sıkısıkıya bağlıyım. Buraya taşlara dokunmak,
basamaklarına basmak, duvarlarına tutunmak, putrellere kazdığı harfleri
okumak için geldim."
Kulübe Güncesi: Toplum
Toplum yokluğundan dolayı acı çektiğim konusunda doktorların hepsi hemfikir. Asla böyle bir durum olmadı. Birincisi, acı çektiğimi bilmiyordum. İkincisi, bir İrlandalı'nın da söyleyebileceği gibi, bunun sahip olduğum toplumun hazımsızlığı olduğunu düşünmüştüm..
*
Bir insan nereye giderse gitsin, insanlar onu takip edecek ve kirli kurumlarıyla pençeleyecek
ve eğer yapabilirlerse, onu çaresiz tuhaf toplumlarına ait olmaya zorlayacaklardır.
*
En gerçek toplum her zaman yalnızlığa yaklaştıkça,
en mükemmel konuşma sonunda Sessizliğe düşer.
*
Toplu hareket etmek, kurumlarımızın ruhuna göredir.
*
Siyaset, toplumun bağırsak ve çakıl dolu taşlığıdır.
*
İnsanların sosyal erdemler, iyi dostluk dedikleri şey, genellikle, birbirlerini sıcak tutmak
için birbirine yakın duran bir çöplükteki domuzların erdemidir.
*
*
City life is millions of people being lonesome together.
*
I wish my neighbors were wilder. A wildness whose glance no civilization could endure.
*
Otuz Asır
Pasolini'nin Marilyn Monroe siiri üzerine hoş bir sohbet. Ne iyi oldu hatırladığım Pasolini'yi. Beni ondan daha çok etkileyebilmiş bir tek komünist var mı? Katilleri benim de katillerim, Ostia'daki parçalanmış o ceset benim cesedim. Coil'in şarkısı dolanmaya başladı bile aklımda:
"...And murder me in Ostia"
Pasolini'nin Türkçe'den çeviri mısraları dolanıyordu uzun zamandır aklımda:
Tanrım, yalnızız biz, arama bizi gün be gün ay be ay, yıl be yıl, hiçbir şey değişmedi, otuz asırdan bu yana, hiçbir şey..."
Belki kendi ömrüme denk hissettiğim için bu otuz asrı. Belki, gerçekten de otuz asırdan bu yana hiçbir şey değişmediği için.
*
Kulübe Güncesi: Manzara
Manzara, gerçekten görüldüğünde, görenin hayatına tepki verir.
Thoreau
*
Manzara için bak:
Kulübe Güncesi: Yabana Doğru
Into The Wild filmiyle sinemaya da uyarlanan Christopher Mccandles'ı trajik bir sona taşıyan hayatını anlatan kitabı yedi sekiz sene kadar önce okumuştum, bugünlerde bir göz atmak amacıyla tekrar aldım elime. Chris'le genel olarak çok uzlaşamamış ama kitapta öyküsü geçen ve yine yabanda yaşamı trajik bir sonla biten Everett Ruess'e dikkat kesilmiştim. Chris'in esin kaynaklarından biri de Thoreau'ydu, Aşağıda kitaptan yaşamının son günlerine yaklaşırken okuduğu Walden'dan bir bölüm var:
McCandless, Thoreau'nun Walden kitabını okumaya başladı. Yemek yemenin ahlakı üzerine düşüncelerin yer aldığı "Yüksek Prensipler" başlıklı bölümde, "Balığımı yakaladığımda, temizlediğimde, pişirdiğimde ve yediğimde, aslında karnımı doyurmamış gibiydi. Anlamsız ve gereksizdi; dahası astarı yüzünden pahalıya gelmişti," cümlesinin altını çizdi. Sayfanın kenarına "MUS" yazan McCandless, aynı paragraf içinde şu satırların altını çizdi:
Hayvani gıdalardan tiksinme, tecrübe kaynaklı bir şey değil, içgüdüdür. Mütevazı yaşamak ve güçlükle besin temin etmek birçok açıdan çok güzeldir, hiçbir zaman bu şekilde yaşamadım, ama hayal gücümü tatmin edecek kadar ileri gittim. Yüksek yetilerini ve şiirsel kapasitesini en iyi konumda muhafaza etmek isteyenlerin, hayvani gıdalardan ve her çeşit yiyeceğin fazlasından uzak durmuş olduğu kanısındayım...
Kulübe Güncesi: Müzik
Score without Parts (40 Drawings by Thoreau): Twelve Haiku
John Cage; 1978
Cage, Empty Words çalışmasında Thoreau'nun günlüğünde yer alan çizimleri birer nota olarak kullanmış ve 5+7+5 haiku hece ölçüsüne göre yerleştirmiş, kayıt boyunca Thoreau'nun günlüğünden rastgele seçilmiş, anlamlarından arındırılmış ve i ching alfabesine göre düzenlenmiş kelimeleri okuyor ve seslere dönüştürüyor.
Nota kağıdında yer alan düzenlemeleri ve müzik terimlerini anlamamı kolaylaştırdığı için Elif'e teşekkürler.
Kulübe Güncesi: Hayvanlar
Şaka yaparak öldürdüğünüz sincap ciddiyetle ölür.
*
Birds never sing in caves.
*
The bluebird carries the sky on his back.
*
A gun will give you the body, not the bird.
*
Tavşanı ve kekliği olmayan bir ülke nedir? En basit ve yerli hayvansal ürünler arasındadırlar; antik çağdan modern çağlara bilinen en eski ve saygıdeğer aileler; Doğanın tonuna ve özüne, yapraklara ve toprağa en yakın müttefikler.
*
Who hears the fishes when they cry?
*
Her zaman içgüdüsel olarak bir atı vahşi bir yerde yaşayan
özgür bir insan olarak görmüşümdür.
*
Even trees do not die without a groan.
*
Trees indeed have hearts.
*
Hayattan umutsuzluğa kapılmayın. Hiç şüphe yok ki, engellerinizi aşacak kadar gücünüz var. Bir kış gecesi açlığını giderecek bir şey için ormanda ve tarlada gezinen tilkiyi düşünün. Soğuğa, tazılara ve tuzaklara rağmen ırkı hayatta kalır. Hiçbirinin intihar ettiğine inanmıyorum.
*
Thoreau
Yakından Bakmak: Thoreau
 |
"It was no longer beans that I hoed,
nor that I hoed beans…” (Walden)
Demek ki mesele sadece fasulyeler değilmiş.
Bu kadar uzun soluklu bir Thoreau okuması yapacağımı düşünmüyordum, birkaç sene önce Walden ve birkaç seçki kitabı ile birlikte karşıma çıktığında şöyle bir göz atmak ve burun kıvırmakla yetinmistim. Yaşlı dostum, değerli büyüğüm Zeki Kırmızı da Thoreau okuduğunu ve çok buluşamadığını söylemişti. Hoş, ben onun yanlış kardeşiyim; yemyeşil bir devrimciyle buluştum en nihayetinde.
Yürüyüşlerimde duyularıma dönmeye bayılırdım. Ormanın dışında bir şey düşünüyorsam, ormanda ne işim var?
Doğada ince bir manyetizma olduğuna inanıyorum ki bilinçsizce ona teslim olursak bizi doğru yönlendirecektir.
Oraya ruhen ulaşmadan bedensel olarak ormanın içine bir mil yürüdüğümde paniğe kapılıyorum.
Bacaklarım hareket etmeye başladığında düşüncelerimin akmaya başladığını düşünüyorum.
Yakından Bakmak: Kulübe Civarında Gezintiler (Nisan - Mayıs)
Gözüm yerdeki herhangi bir şeyi, kestane vb. keşfetmek için eğitildi. Yere bakmak muhtemelen göklerden çok daha sağlıklıdır.
Sarı bir huş ağacı veya çamlar arasında eski bir tanıdıkla randevu almak için sık sık en derin karda sekiz veya on mil yürüdüm.
Uzun yıllar kar fırtınaları ve yağmur fırtınaları konusunda kendi kendime tayin edilmiş bir müfettiştim ve bunun için hiçbir zaman ödeme almamama rağmen görevimi sadakatle yaptım.
Concord'la ve kendi özel arayışlarımla 10.000 bağla nişanlandım ve onları bırakmak intihar olur.
Sanırım, günde en az dört saatimi - ve genellikle bundan daha fazlasını - ormanlarda, tepelerde ve tarlalarda, tüm dünyevi uğraşlardan tamamen uzak bir şekilde dolaşarak geçirmediğim sürece sağlığımı ve ruhumu koruyamayacağımı düşünüyorum.
Doğa takdire şayan bir öğretmendir.
I am very little of a traveler.
Thoreau
Saçuzatan, Orkide (Limodorum abortivum)
Yabani Sümbül (Muscari botryoides)
Turnagagası
Yakından Bakmak: Yernarı
Yakından Bakmak:
.
.
Yernarı.
.
.
"Yernarı ( cytinus ), cytinaceae ( yernarıgiller ) familyasından, çok yıllık, otsu ve asalak bir bitki cinsidir. Yaprakları etli, pulsu olup sarımsı ya da kırmızı renklidir. Gövdesi kısa olup büyük kısmı toprak altındadır, yaprağı gibi etlidir. Beyaz, sarı ya da pembe renkli çiçek açar.
Daha çok fundalık ve kızılçam ormanlarında, çalılık yerlerde yetişmektedir. Bu bitkiyi sadece çiçek açtığı aylarda (mart-haziran) görmek mümkündür. Diğer zamanlarda konakçısının köklerinde saklanmaktadır."
Sıkıldığında içinden tatlı bir sıvının çıktığını ve zehirsiz olup yenebildiğini de okudum. İnek Memesi, Kızılcık, Saya gibi yöresel adlarından birisi de Ballık.
Nisan - Mayıs:
Kulübe Civarında Bir Gezinti
Yakından Bakmak: Pisolithus arhizus (Mantar)
Pisolithus arhizus (Mantar)
Yaygın adları. Dead man's foot, Horse dung fungus (Avustralya), Bohemian truffle (Güney Afrika, Avrupa)
Pisolithus iki Yunanca kelimeden gelmekte: Piso "bezelye tanesi", lith sifati " taş". Arrhisuz ise "köke sahip olmayan".
# kulübe civarında bir gezinti
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)