120 Days of Sodom

Kulaklarını tıkamadığı sürece hiç kimse 120 Gün'ü 
hastalanmadan bitiremez.  En hastası da kuşkusuz, 
bu okumanın cinsel anlamda kızıştırdığı kişi olur. (Bataille)

Les 120 Journees de Sodome

Bastille'de Sade, dayalı döşeli bir hücrede yaşıyordu. Dediğine bakılırsa kitaplığında "bazıları çok değerli" olan altı yüz cilde yakın kitap vardı. Bunlara kendi eliyle yazılmış on beş çalışma defteri, denemeler, romanlar ve piyesler ekleniyordu. Hepsi de basılmaya hazırdı. İsyancılar kaleyi yağmaladığında, bu olaydan, özel eşyaları taşınmayı bekleyen Marquis'nin hücresi de nasibini aldı; giysiler, tablolar, kitaplar, belgeler, hepsi "yırtıldı, yakıldı, alındı, çalındı." Bu kaybın üzerinde Sade, kanlı gözyaşlarıyla ağladığını söylüyordu. Kendi metinleri arasında özellikle bir tür roman vardı, tamamlanmamış haliyle son derece kusursuz ve onun gözünde özel değeri olan bir roman. Buna Les 120 Journees de Sodome ou l'Ecole de Libertinage (Sodom'da Yüz Yirmi Gün ya da Dinsizler Okulu) adını vermişti. Kendisiyle sınırlı şiddetli bir imgelemin doğurabildiği tüm ahlaksızlıklar, sapkınlıkların geniş bir masturbasyon kataloğu olan bu yapıtta yer alıyordu. Romanın gardiyanların eline geçmesi endişesiyle müsveddeyi, ince bir tüy kalemle, on iki metre on santim uzunluğunda bir şerit oluşturacak biçimde uç uca eklediği on iki santim genişliğindeki küçük kağıtlara geçirerek bir kopyasını yapmıştı; bunu rulo yapıp kolaylıkla saklayabilirdi. Belki de onu her akşam duvardaki bir oyuğa, parke tahtalarından birinin altına ya da "kutularım" dediği şu zevk nesnelerinden birinin içine sokuyordu.

Bastille'nin yağmalanmasından sonra Sade, 120 Gün metninin sonsuza dek yok olduğuna inandı; buna çok üzülmüştü, çünkü böyle bir kitabı yeniden yazma gücünü bulamayacağını biliyordu.

"Eşyalar, mobilyalar, bunların hepsi yerine yenisi gelebilir... Ama düşünceler!"

18 Temmuz'da tahripçiler ilk kazmayı indirdiler.

Oysa el yazması kayıp değildi. Arnoux de Saint Maximin adında biri onu Sade'ın hücresinde bulmuş ve bilgili bir tarihçi olan Villeneuve-Trans markisine vermişti, o da bunu yıllarca bir tür antika eşya gibi saklamıştı. Yaklaşık yüz yıl sonra, 1900'e doğru, tarihçinin torunları onu Ren ötesinden gelen ve en sonunda yayınlanmasına izin veren bir meraklıya satmışlardı (roman Almanca yayınlanmıştı; ilk Fransızca baskısının çıkması için 1931-1935 yıllarını beklemek gerekecekti.)

Saint Maximin ve Villeneuve Trans, tuhaf rulonun tamamını ya da bir kısmını okumamış olamazlar, ama bu ruloyu okumanın onlarda uyandırdığı duyguları gelecek kuşaklara hiçbir zaman aktarmadılar. Yazarıyla temas kurmaya da çalışmadılar. Dolayısıyla yazar, yapıtının kurtulduğunu hiçbir zaman öğrenemedi.

Sade değerli yazılarını geri almak için emniyet genel müdürlüğüne ayrıntılı bir dilekçe gönderdi. Bir polis 120 Gün'ün korunmasına şu ya da bu biçimde yardım etmiş olabilir miydi?

Öte yandan, Saint Maximin ve Villeneuve Trans, bu rulo ellerindeyken onu kimlere göstermişlerdi? Böyle bir elyazmasının gizlendiği yerden çıkıp bir çekmecenin dibinde yatmaya gitmesi mümkün görünmüyordu.

Eski Rejim'in (Fransa'da 1789 rejiminden önceki krallık rejimi) polisine karşı yönelttiği iddianame Girondin Pierre Manuel'in, araştırmaları değilse de en azından bir mal sayımı taslağını ortaya koyan ilginç notu şöyleydi:

"Bastille'de bulunan, şeritli, işlemeli birçok giysi ve hatta oyuncu kostümleri Marquis de Sade'a aittir. Bunları nerede kullandığını öğrenemedik."

Bu oyuncu kostümleri, Marquis'nin birkaç özel tiyatroya yağ çekerek yalnızlığının koyuluğunu azaltmaya çalıştığını düşündürüyor.


*
Serge Bramly
"Sade"