Queer'in Türkçesi yok. Bu yazıyı hazırladığım 2011 sonbaharında Pempe Hayat Derneği 1. Kuir Sinema Festivali'nin programını ilan etti. Günlük hayattaki kullanımı yazıya döküp resmileştirerek queer'in kuir olarak anılmasına öncülük edebilecek bir adım bu. Gelgelelim queer'in İngilizcede bir anlamı varken Türkçe'de bir anlamı yok. Düşünerek, konuşarak, yazarak adım adım queer'in anlamını kuir'e yamasak bile, queer'in çağrışımlarını kuir'e yamayamayacağımız kesin. Queer tuhaf, tekinsiz, sıra dışı, anormal, beklenmedik demek. Daha da önemlisi günlük kullanımda eşcinsel demek. Ama sakin sakin eşcinsel demek demek değil. Heteroseksüellerin eşcinselleri aşağılamak için kullandıkları saldırgan, agresif bir tonlamayla söyleyerek eşcinsel demek. Velhasıl kuir diye bir kelime uydurabilir, eşcinsellik de dahil olmak üzere tüm sıra dışı cinsellikleri anmak için bu kelimeyi kullanabilir, hatta zamanla kuir'in Türkçede de sıra dışı, tuhaf, alışılmadık olanı işaret etmesine yol açabiliriz. Ama bunları yaparak İngilizce konuşulan ülkelerde queer düşüncesinin ortaya çıkmasının ne anlama geldiğini tecrübe edemeyiz. Bir hakaretin sahiplenilmesinin, benimsenmesinin, üzerine düşünülmesinin, konuşulmasının, yazılmasının ve an be an bu kelimenin olumsuz anlamlarından uzaklaşarak dönüşmesinin ve elbetteki bu dönüşümün kelimenin işaret ettiklerine de sirayet etmesinin ne demek olduğunu bilemeyiz. Heteroseksüellerin eşcinselleri aşağılamak için kullandıkları sürüyle kelime bu dilde de mevcutken bunlardan birini queer'in Türkçe karşılığı olarak kullanabilseydik ve bu kelime etrafında düşünseydik ne değişirdi? Örneğin, ibne. Akademik ilgi alanlarımıza queer teori ya da kuir teori yazmak yerine ibnelikle ilgileniyorum yazmak mümkün olabilir miydi? 1. İbne Film Festivali adı üstünde tuhaf bulunur muydu? Ben de o zaman ibne sanat üzerine düşünüyor olurdum. Bu yazıda kaç kere queer kelimesi geçecek kim bilir? Her birinin yerine küfür gibi ibne yazmaktan bir süre sonra rahatsız olabilirdim. Bu rahatsızlığa rağmen yazmak elbette başka bir tecrübe olurdu.
Queer'i kuir olarak Türkçeleştirmek, en azından bir süreliğine bu rahatsızlıktan uzak kalmamızı sağlayabilir... (Seda Ergül'ün yazısından, Queer Tahayyül kitabından alıntıdır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder