Kaotik Benlik: Ben, Bir Başkasıdır

Ben, Bir Başkasıdır

Arthur Rimbaud'nun, Comte de Lautreamont'un Maldoror'un Şarkıları'nı ve Poesies I-II'yi okumuş olduğunu düşünüyorum. Lautreamont V. Şarkı'da "Eğer varsam, bir başkası değilim" diye yazar. Rimbaud, "Ben, bir başkasıdır" diyerek Lautreamont'un cümlesini tersine çeviriyor.

Adonis, Rimbaud'yu doğru anlamıştır. Salah Stetie de Rimbaud'yu iyi anlamıştır. Bu nedenle de 1950'lerin ortalarında başlayan Arap şiirinin (şiirlerinin) modernleşmesi hareketi bugün başarıya ulaşmıştır.

Adonis'e göre Grek kültürü ile Yahudi-Hristiyan kültürü miraslarının kökten reddi Rimbaud'nun yapıtının en belirgin özelliğidir. Bu nedenle Rimbaud Batı'dan Doğu'ya giden bir yol izlemiştir. Adonis'e göre, duyuların düzenini değiştirmek isteyen Rimbaud, Attar gibi Arap mistiklerine yaklaşır. Bu nedenle, akla dayalı ilkeleri Boileau tarafından saptanmış Batı retoriğine (Art Poetique) karşı çıkmakta, bir başka dünya, imgeleme, düşe ve olağanüstüne yakın dünya aramaktadır.

Rimbaud'nun dünyasının bir başka anahtarı da "Ben, bir başkasıdır" formülüdür. Adonis'e göre, Rimbaud, "Ben, bir başkasıdır" derken Descartes'ın "Düşünüyorum, öyleyse varım," formülünü reddetmektedir. Adonis'e göre, "Ben, bir başkasıdır" formülünü "Düşünüyorum, öyleyse ben, benden başkasıdır" tarzından yorumlamak gerekir. Adonis, haklı ya da haksız, Rimbaud kişiliğinde mistik özellikler bulmaya çalışmakta. Mistik'e göre, şiir, Ben'in kendinden geçmenin coşkusu içinde yok olduğu "bilinmez"e çıkılan yolculuktur; bu yolculukta varlık Biz'e, O'na dönüşür, kısacası Ben artık Ben olmayan'dır. Adonis, Rimbaud'yu kendine göre haklı nedenlerle hallaç'laştırır. Bense bu duruma diyalektik açıdan bakıyorum: Ben, bir başkası ise, başkası herkes'tir; Ben'in dışında kalan her şey'dir. Bu durumu ister "Enel hak" ile özetleyin, ister "Ben, evrendir!" biçiminde yorumlayın. Sonuç olarak, ben, ben'den bağımsızlaşmış ve her şey karşısında özgürleşmiş, yani insan ve şair toplumsal, dinsel, kültürel, ahlaki zorunluluklar (gelenek) karşısında özgürleşmiştir; böylece yeni bir bilgiye, yeni bir biçime ulaşacaktır.

Adonis, Rimbaud'sal "cogito"nun Descartes'sal "cogito'nun zıddı olduğu görüşündedir; Rimbaud'sal "cogito" mistik bir "cogito"dur. Bunun anlamı şudur: Varlık, öznel planda birşey, nesnel planda ise başka bir şey olabilir, insan Ben'in Ben olmadığını, kendinden başka bir şey olduğunu keşfettiği zaman klasik felsefenin tasarladığı kimlik ilkesi geçersizleşir.

Mistik ya da değil Rimbaud'nun "cogito"su iki bin yıllık Batı "cogito"su değildir. Bu nedenle, bu "cogito" özneyi ve nesneyi başka türlü algılar, algılamak zorundadır: "Kimlik tektir, ama biçim çoktur!" Ve Cehennemde Bir Mevsim yeni bir Cogito'nun yansıması, "ben"in değişimlerinin şiiridir.

Çevirmen ve yazar
Özdemir İnce'nin kitabından

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)

RİMBAUD

"...ve nasıl da hoşlanırdı karanlık şeylerden hayatta, Kepenkleri kapalı, yüksek tavanlı, mavi havalı, Neme teslim olmuş odasında, Durmadan hayal ettiği romanını okurken, Aşı boyası göklerle, suya gömülmüş ormanlarla, Yıldız ağaçlarda açmış tensel çiçeklerle dolu romanı Başdöngüsü, yıkılış, bozgun ve merhamet dolu! - Mahalle kendi uğultuları içinde yaşarken öyle, O, aşağıda, -tek başına, bez şiltesinin üzerine uzanmış, Hayal ederdi derin bir tutkuyla yelken açmış tekneleri."

cyril collard / yırtıcı geceler

"Jean Genet bir gün önce ölmüştü. Genet’nin 19 Aralık 1910’da doğduğunu okudum. Ben 19 Aralık 1957’de doğdum. Bu rastlantıdan yola çıkıp bende herhangi bir yetenek olduğu sonucuna varmıyordum. Ama buna karşılık kendi kendime, benim de bir gün onun gibi harekete geçmem gerektiğini düşündüm. Bir patlayıcıyı ateşlemek, bir el bombasının pimini çekmek, bir otomatik tüfeğin tetiğine basmak. Genet’nin dudaklarından, buldog güzelliğindeki o dümdüz yüzünden fışkıran şu cümle beni sarhoş ediyordu: “İnsanların acımasızlığını yalnızca şiddet yok edebilir.”

Isıdore Ducasse

" O günden sonra, sen, tedirgin ve erken gelişmiş imgelemli çocuk, ağır sandallarıyla, dolambaçlı kavşağın kaldırım taşlarını yorgun yorgun çiğneyen bu gizemli delikanlıyı bir daha göremedin. Bu alevler sarınmış kuyrukluyıldız, aşırı merakın yöneldiği bu hüzünlü insan, senin düş kırıklığına uğramış gözlerinin alnacında parlamadı bir daha; ve sen, sık sık, çok sık, belki de her zaman düşüneceksin, yaşanan dünyanın iyilik ve kötülüklerine aldırmazmış gibi görünen, ve korkunç ölü yüzü, diken diken saçları, sallana sallana yürüyüşü ve yazgının acımasız kar tarağının iş gördüğü uzayın uçsuz bucaksız bölgelerinde sürekli olarak oyalanıp duran, umudun kanlı avını ararmış gibi eter denizinin gülünç sularında körlemesine yüzen kollarıyla rastgele ilerleyen bu insanı... "

GAUGUİN / TAHİTİ GÜNLÜĞÜ

“Umarım ki pek yakında, gün gelsin ki kendimi bir okyanus adasının ormanlarına gömeyim, haz, huzur ve sanatla yaşayabileyim. Avrupa’daki o para mücadelesinden uzakta, yeni bir ailenin mensubu olarak. Tahiti’nin o güzelim tropik gecelerinde, çevremdeki gizemli varlıkların sevgi dolu ahengine ritm tutan kalp atışlarımın o tatlı tatlı homurdanan müziğini dinleyebileyim. Para sorunundan uzakta, sonunda özgürleşmiş olarak sevebilmek, şarkı söyleyebilmek ve ölmek mümkün olacak.”

giacometti'nin atölyesinde (sartre & genet)

Nietzsche'nin Torino'daki Günleri

" Ne güzel bir gün. Burada yanan ışık ve hafif hafif esen rüzgar en ağır düşüncelere kanat takıyor. Eski dostum Jacob Burckhardt bu şehirden geçmişti ve Traviata'nın suretini gördüğünü söylemişti. Bıyıklarım benim temiz hava filtrem ve bu şehrin kaldırımları ayaklarım için bir cennet. Yalnızca, yürürken düşündüklerimiz kayda değer düşüncelerdir. Tam da ihtiyacım olan şehir işte. Ah, Torino! Tebrikler, sevgili dostum. Bana gönülden nasihat verdin. Bu şehir benim için yapılmış..."

Evrenin Hikayesi

Her uygarlık, dünyadaki her din bir yaratılış hikayesine sahiptir. Bu hikayeler nereden geldiğimizi, buraya nasıl geldiğimizi ve ölünce ne olacağını anlatır. Benim de farklı bir yaratılış hikayem var, ama bu tümüyle fizik ve uzay bilimine dayalı. Çünkü kendi kökenimizi anlamak yıldızların yaşamını ve kıyametimsi ölümlerinin kainata yeni bir yaşamı nasıl getirdiğini anlamakla eş değer, çünkü bu gezegendeki her dağ, her kaya, her yaşayan şey, sizin ve benim her parçam uzayın fırınlarında dövüldü. (Brian Cox)

NİHİLİZMİN ÇANLARI

"Cenova'da, bir akşam, alacakaranlık vakti, çanların bir kuleden uzun uzun çaldıklarını duydum; durmadan çaldılar ve sokakların uğultusunu aşarak, kendine doymak bilmez bir ses gibi çınlamaya devam ederek akşamın gökyüzüne ve meltemine doğru gittiler; ürkütücü, çocuksu ve aynı zamanda sonsuz bir melankoliyle yüklüydüler. O esnada Platon'un sözlerini hatırladım ve onları bir anda kalbimde hissettim: insanca şeylerin hiçbirini ciddiye almaya değmez; ama yine de -"

Queer Okumalar

"Queer" Amerikan lezbiyen ve gey politikasında ve akademisyen dünyasında 1990'ların başından bu yana bir kategori olarak popülerleşse de, terimin işaret ettiği çatışmaların lezbiyen ve gey kültüründe uzun bir tarihi var. Eskiden bir hakaret olan "queer" terimi lezbiyen ve gey erkekler tarafından kendilerini tasvir etmek için kullanılmaya başlandı. Bir benlik tarifi olarak kullanılan queer, gey ve lezbiyen kimliklerin aykırı ve yıkıcı potansiyellerini yeniden vurguluyor ve anaakım lezbiyen ve gey politikalarının reddettiği drag, fetişizm, sadomazaşizm ve çarka çıkma gibi öğeleri benimsiyordu.."