1960'ların sonunda "Toprak Sanatı" olarak da bilinen "Arazi Sanatı” uygulama ve sergileme yöntemi açısından yeni bir malzeme, disiplin ve konum arayışında olan çok sayıda sanatsal eğilimden biri olarak doğdu. Arazi sanatı sanatçıları, hem malzemeleri hem de çalışma alanları açısından, seçtikleri arazinin ve çevresinin sunduğu olanakları araştırıyor ve yapıtlarında doğanın bir temsilini yapmaya çalımak yerine doğrudan doğayı kullanıyorlardı.
Arazi sanatını ilk kez aralarında Walter De Maria (d. 1935), Nancy Holt (d. 1938), Sol Lewitt (1928-2007), Richard Serra (d. 1939), Robert Smithson (1938-73) ve James Turrell (d. 1943) gibi isimlerin bulunduğu Amerikalılar hayata geçirdi. Daha sonra İngiliz Andy Goldsworthy (d. 1956) ve Richard Long (d. 1945), Hollandalı Jan Dibbets (d. 1941) ve İsrailli Dani Karavan (d. 1930) bu sanat tarzıyla ilgilenmeye başladı.
Arazi sanatında doğrudan doğanın kendisi kullanılarak yapılan abidevi heykeller bulunuyordu -Turrell'ın kazıları, De Maria ve Karavan'ın çevresel enstalasyonları bunlara örnek olarak gösterilebilir. 1970'te Smithson, endüstriyel bir atık alanını arazi sanatının en ünlü örneklerinden biri olan Spiral Jetty'e (Sarmal Dalgakıran) dönüştürdü. Siyah bazalt taşlar ve toprakla oluşturulan çalışma Utah'ta bulunan Büyük Tuz Gölü'ne -alg, bakteri ve artemya larvalarının kızıllaştırdığı- açılan sarmal bir yapı biçimdeydi. Çalışmayı yaparken Smithson, o dönemde suların çekildiğinin ve bir süre sonra yapının sulara gömüleceğinin farkında değildi. 2002'de yaşanan kuraklıkla birilikte Spiral Jetty tekrar gün yüzüne çıktı.Geçen süre içinde kayalar beyaz tuz kristalleriyle kaplanmıştı. Smithson,fiziğin entropi kanunu ya da "tersine evrim"den çok etkileniyordu. Doğanın sadece var eden değil aynı zamanda yok eden de olduğu yaklaşımı, bu çalışmasında da açıkça görülebiliyordu. Smitthson, sanatsal bir amaç uğruna doğadan faydalandığı için, doğa da kireç ve erozyon ile eseri kendi bünyesine alma hakkını kullanmıştı.
Arazi Sanatı, bir arazi üzerinde gerçekleştirilen büyük heykelsi çalışmaları kapsıyordu. Holt'un astronomik yapıları arasında yer alan Güneş Tünelleri, Utah'taki Büyük Havza Çölü'nde yer alan çapraz şekilde dizilmiş dört büyük borudan oluşuyordu.Tüneller, güneşin ufukta doğduğu ve battığı sırada güneşle aynı hizada olacak şekilde yerleştirilmişti. Diğer bir arazi sanatı örneği de Serra'nın büyük ve paslı çalışması Büyük Ruhr Levhası'ydı. Yapıt, Almanya'nın Ruhr Vadisindeki eski kömür ve çelik sanayi bölgesinden kalma bir parçaydı.
Bu devasa levha, bitki örtüsünün yetişmediği ve bu nedenle Ruhr'un sanayi geçmişinin otantik bir hatırası olan geniş ve düz bir atık alanının ortasında duruyordu.
Arazi Sanatı sanatçıları fotoğraf, diyagram ve metinlerden de faydalanıyordu. Dibbets, Goldsworthy, Lewitt ve Long gibi sanatçılar çıktıkları uzun yürüyüşlerde doğaya yaptıkları geçici müdahaleleri, doğa olaylarını ve zamanın akışını kaydetmeye çalışıyorlardı.
...
Long, uzak arazileri keşfe çıkıyor ve çoğunlukla yürümeyi tercih ediyordu. Kariyeri boyunca tek başına gerçekleştirdiği yürüyüşlerde İngiltere'deki kırsal bölgeler dışında Alaska, Moğolistan, Bolivya ve Büyük Sahra'ya gitti. Çamur, taş ve seyahati boyunca topladığı diğer malzemelerle heykelsi enstalasyonlar yaptı ve arazi üzerinde gerçekleştirdiği bu çalışmaların fotoğraflarını çekip sergiledi. Gezi yazısı tadındaki yapıtları izleyiciyi, sanatçının geçtiği yollardan geçmeye teşvik ediyordu.
*
Army Dempsey
Sanatın Tüm Öyküsü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder