Anılar / Leopardi

Büyükayı’nın sevimli yıldızları, 

bir daha döneceğimi sanmıyordum, günlük 

yaşamın uğraşı içinde, babaevinin bahçesine; 

izlemek için uzaktan ışıl ışıl yanan sizleri 

ve konuşmak için sîzlerle çocukluk yıllarımı 

geçirdiğim, coşkularımın son bulduğu bu evin 

penceresinden. Ne çok imge, ne kadar çok 

masal uydurdum kafamdan, baktıkça yüzünüze 

ve etrafınızda yanan kor ateşe! Oturmuş  

bahçedeki çimlerin üzerine, suskun, 

geçiriyordum akşamlarımın büyük bölümünü, 

bakarak gökkubbeye, dinliyordum uzaktan 

gelen kurbağa seslerini. Ateşböceği

dolaşıyordu tarhların üzerinde, çitlerde; 

hışırdıyordu rüzgârda yol boyu kokulu ağaçlar 

ve ormandaki selviler. Sesler yankılanıyordu, 

geliyordu kulağıma babaevinin çatısı 

altından; hizmetçilerin her zamanki gürültüsü 

mutfaktan: Ne sınırsız düşünceler, 

ne tatlı düşler çağrıştırıyordu uzak 

deniz ve gök mavisi dağlar buradan 

bakıp ayrımına vardığım; bir gün aşmayı 

düşündüğüm; görkemli dünyalar, sonsuz 

mutluluklar tasarlayarak kafamda yaşamla

ilgili! Habersiz kara talihimden ve kim bilir

kaç kez istedim, seve seve dönüştürmeyi 

ölüme bu bomboş, ıstıraplı günlerimi.

Demiyordu yüreğim geçirmeye mahkûm 

olacağımı bir gün, doğduğum bu köylük yerde, 

gençlik yıllarımı; duymadıkları isimleri, bilim 

ve öğretileri eğlence konusu eden kaba ve yabanıl insanlar 

arasında. Kaçıyordu bu insanlar, 

nefret ediyordu benden; beni kıskandıkları için değil, 

çünkü görmüyorlardı daha yüksek beni 

kendilerinden, ama düşünürlerdi 

benim kendimi böyle sandığımı, belli etmediğimi 

dışarıdan. Böyle geçiyor yıllarım:

Terk edilmiş, tanınmaz biri olarak, sevgiden yoksun, 

kupkuru bir yaşam içinde; kötülüğümü isteyen 

insanlar arasında duyumsayarak kendimi; 

istemeye istemeye uzlaşılamaz biri oluyorum 

giderek ve yitiriyorum anlayış, acıma duygumu, 

insanlar arasında olması gereken ve bakarak 

çevremdekilere, küçümsüyorum tüm insanları.

İşte böylesi bir ortamda kaçırıyorum gençliğimi 

ellerimden. Daha değerlisin sen ünden, şöhretten 

ve parlak gün ışığından, soluduğumuz havadan: 

Seni kaybediyorum boşu boşuna, tadına varmadan 

bu insanlık dışı ortamda acılar arasında.

Ey bu kupkuru yaşamda açan tek çiçek!

Duyuyordum rüzgârla birlikte mahallenin çan 

kulesinden gelen saat sesini, tokmağının 

her vuruşunda. Anımsıyorum, tek avuntum 

bu sesti, geceleri karanlık odamda; ben çocukluk 

yatağımda uyanık, sabahı iple çekerken. 

Gördüğüm ya da duyduğum hiçbir şey yok ki 

uyandırmamış olsun yüreğimde bir imge, 

canlandırmamış olsun bir anı içimde. Keyif 

vericidir aslında anılarla uğraşmak; ne ki, şimdi

girer devreye çekilmez derdiyle, geçerek onun 

yerine; geçmiş de ondan pek farklı gözükmez 

gözüme; olsun gene de bir özlem var içimde 

ve kendi kendime: “Neydin, ne oldun,” derim.

Oradaki o çardak günün son ışıklarına dönük; 

bu resimli duvarlar; ıssız köyler üstünde parlayan 

güneş; araç gereç resimleri, boş zamanlarımın 

gözdesi; yanımdayken samimi bir dost gibi; 

nereye gidersem gideyim, her şeye gücü yeten 

benim düşlerim. Bu eski salonlarda, karların 

yansıyan ışığında, bu koca pencerelerin etrafında 

ıslık çalarken rüzgâr; yankılanırdı oyun oynarken 

çıkardığım patırtı gürültüler. Coşkuluydum o 

zamanlar; her şey tozpembe; tanımamıştım henüz 

yaşamın iğrenç ve acımasız yüzünü. Deneyimsiz 

bir âşıktım yaşamın önünde; bakakalırdım 

eldeğmemişliğine, iffetine; hayrandım göksel 

güzelliğine düşlerimle oluşturduğum.

Ey umutlarım, umutlarım; 

tatlı rüyaları, ilk gençlik yıllarımın!

Hep sizinleyim, sizi unutamıyorum; 

zamanla değişse de sevgim, düşüncelerim. 

Biliyorum bomboş bir 

düştür şan, şöhret; zevkler ve esenlik 

yalnızca birer dilek; anlamsız bir 

yoksunluk olan yaşam doğurmadı bile 

bir çiçek. Biliyorum boştur yıllarım; 

karanlık ve çöldür ölümlü dünyam;

ama gene de şanslı sayılırım.

Ve sizi her düşündüğümde ey benim

eski umutlarım ve seni, ey düş dünyam; 

yeniden bakıyorum bu kalleş ve acılı

yaşamıma ölümün tek umut olduğunu 

görüyorum bu kadar umut arasında.

Yüreğimin daraldığım duyumsuyorum, 

ve yazgımı olduğu gibi kabul edemediğimi 

görüyorum. Ve ölüm kapımı çaldığında 

ve son bulduğunda acılarım; 

ve yeryüzü bana yabancılaştığında 

ve geleceğimi görmez olduğumda 

sizleri mutlaka anımsayacağım.

Ve o imge içimi yakacak gene; 

acılarım katlanacak boşuna yaşamış 

olmaktan ötürü ve son günümün 

tatlılığına acı katacak.

Daha gençlik çağımın başında, mutluluk, 

tasa ve sevdalarımın henüz yeşerdiği yıllardı; 

çok kez ölümü çağırdım ve uzun uzun 

oturdum o havuzun başına; düşündüm son 

vermeyi umutlarıma, acıma. Ne ki, nedeni 

bilinmeyen, hastalığımdan ötürü nasıl olsa 

yaşayamayacaktım zaten; ağladım gençliğime 

ve zavallı günlerimin çiçeğine; 

zamanından önce solup dökülen. Ve geç saatlerde sık sık, 

derdimin ortağı yatağımda oturmuş, sıkıntılı, 

dizeler yakıyordum lambanın sönük ışığına. 

Yakınıyordum gecenin karanlığına, 

sessizliklere, elimden kaçıp giden yaşamımdan 

ötürü. Ve kendimden geçerken 

ölüm marşımı mırıldanıyordum kulağıma.

Ey gençliğimizin ilk yılları; sevimli ve 

anlatılamaz güzellikteki günlerimiz, 

kim anımsayabilir sizi özlem duymadan; 

genç kızlara hayran hayran bakarken 

ilk gülücükleri kopardığımız karşılığında; 

etrafındaki her şey sanki 

yarışırcasına gülümser insana; henüz 

yoktur kıskançlık; dokunmaz kötülüğü,

eğer varsa da hayrettir! Neredeyse 

elini uzatır; yardımına koşar tüm dünya.

Bağışlar yanlışlarını, 

kutlar yeniden gelişini yaşama.

Efendisi gibi karşılar onu; efendim der ona.

Tıpkı bir şimşek gibi, elimden kaçan günler!

Kim tatmamıştır İm acıyı,

görmüşse eğer sona erdiğini

tatlı yılların, güzel zamanların ve gençliğin?

Ah Nerina! Duymuyor muyum yoksa 

bu yerlerde senden söz edildiğini? 

Düşüncemden çıktın mı yoksa? Nerelere gittin? 

Buralarda bir tek anın mı kaldı tatlım yoksa? 

Olamayacaksın artık bu doğduğun topraklarda.

O pencere bomboş kalacak; seslenirdin oradan bana; 

yansırdı ışığı yıldızların mahzun mahzun 

Camlarından. Neredesin? Duymuyorum 

yankılandığını sesinin eski günlerdeki gibi. 

Sararıyordu rengim her defasında dudakların

uzaktan kımıldadıkça. Bir varmış, bir yokmuş! 

Yoksun sen de artık. Gelip geçtin bu

dünyadan.Kimilerine bu topraklardan 

gelip geçmek düşmüştür şansına; kimilerine 

bu kokulu tepelere oturup kalmak.

Geçişin çabucak oldu; yaşamın tıpkı bir düş gibi.

Dans ediyordun yürürken dünyada sanki.

Alnında ışık vardı; gözlerinde

gelecek ışıltısı, gençlik ateşi; terk ediyordun

kendini ölüme, söndürünce onları yazgı.

Ah Nerina! Atamıyorum yüreğimden o 

yıllanmış aşkı. Bulursam kendimi bir 

toplantıda, bir şenlikte söyleniyorum 

kendi kendime: "Ah Nerina!"

Süslenmiyorsun artık; yoksun sen bu 

şenliklerde, toplantılarda. Mayıs gelince 

gençler götürecekler ağaç dalları, şarkılar 

sevdiklerine. Oysa sen göremeyeceksin bir 

daha ilkbaharı, yaşamayacaksın aşkı, sevgiyi.

Her dingin gün, bir çiçekli bahçe gördükçe; 

her tattığım zevkin ardından diyorum ki:

-Nerina tatmıyor artık bu güzellikleri; 

görmüyor artık çiçekli bahçeleri, güneşli 

günleri.” Çekip gittin sen, sonsuz özlemim,

çekip gittin. Bir tek acı veren hatıran
kaldı yanımda, sevgili düşler; ince duygular
ve hüzünlü, içtenlikli yürek atışlarıma yoldaş olacak.

*

Leopardi