Yunanistan Seyahati II / Albert Camus

9 Haziran 1958.

Yeniden Yunanistan'a gidiş.

10 Haziran.

Akropol. İlk defaya nazaran daha az bir duygulanma. Yalnız

değildim ve aklım fikrim bana eşlik eden kişideydi. Ve sonra beni

rahatsız eden O. ile karşılaşma. Akropol yalan söylenebilecek

bir yer değil. Rodos'a iki saat uçuş. Arkamızda beliren denizin

üstünde adalar, kayalıklar Anakaradan püskürtülmüşler Rodos'la,

rüzgarın dalga dalga mavi denize doğru eğdigi kısa başaklardan

oluşmuş buğday tarlasının ortasına iniyoruz. Şatafatlı

ve çiçekli ada. Frank mimarisinin ortasında gece gezmesi . Bana,

papazlığı bırakmadan Kilise'den ayrılma niyetini açıklayan R.P

Brückberger'le karşılaşma. Ona karşı sevgim hep canlı. Michel

G. ve Prassinos'larla tekne.

l l Haziran.

Sabah erken tekneden tek başıma ayrılıyorum ve tek başıma

tekneden yirmi dakika uzaklıktaki Rodos kumsallarına gidiyorum.

Su dupduru, ılık. Güneş günlük seyrinin başlangıcında,

yakmadan ısıtıyor. Beni, yirmi yıl önce birkaç metre ilerdeki denizin

sabah uyuşukluğu içindeki suyuna dalmak için çadırdan

uykulu uykulu çıktığım Madrague sabahlarına götüren tadına

doyulmaz anlar. Heyhat, artık yüzemiyorum. Ya da daha doğrusu

o zaman yaptığım gibi soluk alıp veremiyorum . Buna rağmen

mutlu olduğum kumsalı istemeye istemeye terk ediyorum.

Saat onda, adanın kuzey bumrnunu aşmak ve Lindos'a varmak

için Rodos'tan ayrılıyoruz.

Saat 12.30. Lindos.

Kapalı sayılabilecek doğal küçük liman. Harika koy. Dupduru

sularda bir çıpa kaybediyoruz. Koy, öncelikle köyün beyaz

evlerinin, sonra ortasında Dor sütunları görünen Ortaçağ surlarıyla

güçlendirilmiş Akropol'ün egemenliğinde. Filikayla kıyıya

varıyoruz. Deniz banyosu. Akşam üstü Akropol'e çıkıyoruz. Kocaman

bir gökyüzüyle dolu çok geniş bir alana ulaşan geniş ve

dik merdivenin tepesinde, limanın demir attığımız yanından

öteki yanındaki Aziz Paulus'un karaya çıktığı yer olan baş döndürücü

bir uçurumla dimdik inen kapalı bir koya kadar her yer

görülüyor. Kırlangıçlar bu alanın üstünde, ışıktan sarhoş, gökyüzünden

yere doğru düşey biçimde dalıp, keskin çığlıklar atıp

yükselerek dönüyorlar. Gün, sütunların, iki koyun , ufka doğru

çoğalan burunların ve karşımızdaki engin denizin üstünde son

buluyor. Bu kadar büyük bir güzelliğe ulaşma, onu dile getirmedeki

yetersizlik duygusu. Ama aynı zamanda, dünyanın kusursuz

varlığı karşısında duyulan minnet. Kente dönerken, küçük

eşekler, gecenin içindeki kayıklar. .. Gece, eşeklerin anırmaları.

12 Haziran.

Altıda, sevdiğim koyu son bir kez görmek için güverteye çıkıyorum.

Teknede kaptan dışında herkes uyuyor. Uçarı sabahta

Lindos'un kokusu , köpük kokusu, sıcağın, eşeklerin ve otların,

hayvan pisliğinin kokusu . . .

8.30 Rodos.

Yeni doğmuş kelebcklerle dolu bir boğazı geçmek için gezinti.

Kelebekler otlara, ağaçlara, mağaralara gizlenmişler biz yürüdükçe
sessiz ve kıpır kıpır bulutlar halinde önümüze çıkıyorlar.

Bunaltan sıcak. Dönüş. On beşte Türk limanı Marmaris'e hareket.

On yedide varış. Ortasında demir attığımız koy güzel, ama

iç karartıcı. Uzaktaki kasaba yoksul görünüyor Ve tüm ahalinin

yavaş yavaş iskeleye toplandığını görüyoruz. Tekneye Türk polisleri

ve gümrük memurları geliyor. Gerekli işlemleri yerine getirmek

için bitip tükenmeyen boş konuşmalar. Sonra, bizi izleyen

bir yoksul çocuk kalabalığıyla çevrelendiğimiz karaya çıkış.

Yoksulluk, sokaklardaki ve evlerdeki bakımsızlık yüreğimizi o

kadar daraltıyor ki, hiç beklemeden tekneye dönüyoruz. Akşam

yemeğinden Sonra memurlar yine geliyor. Yeniden bitip tükenmek

bilmeyen boş konuşmalar (hiçbir Batı dili konuşmuyorlar).

Pasaportları alıyorlar, vs. Pasaportları sabah altıda alacağız. Kaptan

karşı çıkıyor. . . vs. Aslında pasaportlar ertesi sabah gerek.

13 Haziran.

Saat yedide hareket. On birde Simi adasındayız. Hayranlık

uyandıran Yunan temizliği. En yoksul evler tertemiz kireçlenmiş,

süslenmiş, vs. Türklerin bu halkı o kadar uzun bir süre egemenliği

altına alması inanılmaz ve isyan ettirici bir şey. Deniz

banyosu. Ama klostrofobi şiddetleniyor. Geri kalan her şey harika.

Saat on beşte Kos'a gitmek üzere yola çıkıyoruz.

Kos. Yaşamın kolay olduğu küçük liman Müzik. Radyo hoparlerinden

çok iyi tanıdığım bir ses tonuyla Kıbrıs olayları

haykırılıyor. Pembe ışıkların altında akşam yemeği yiyoruz.

14 Haziran.

Ada. Berrak bir suyla kaplı kumsaldaki küçük tapınak. Deniz

banyosu ve Psameros'ta öğle yemeği . Küçük koyda kireçle boyanmış,

beyaz ve mavi beş ev. Küçük kızlar elbiseleriyle denize

atlayıp bize doğru yüzüyorlar.

Her gün korkunç bir güneş . . . sisle örtülü değil, hantal da değil,
parlak ve açık, tüm ateşini acımasızca fırlatan bir güneş . . .

Saat on sekizde Kalimnos'a doğru yol alıyoruz. Deniz, küçük

ve serin dalgalarla kaplı . . . Toparlak kafalı düzinelerce çocuk bize

eşlik ediyor. Katina. 15 Haziran, ertesi gün Katina küçük boğaza

kadar koşuyor ve uzun uzun el sallıyor. Öğle oldu, Leros'ta

denize giriyoruz. Sonra, neredeyse bütünüyle korunaklı bir koydaki

Patmos'a doğru yol alıyoruz. Akşam vakti.

16 Haziran.

Katır ve eşekle Patmos'a ve St. jean de P manastırına tırmanıyoruz.

Yukarıda iki kıstak var. Kuzeyin sert rüzgarı (meltem)

başladı. Yunanistan'daki kuzey rüzgarı da Fransa'daki kuzey

rüzgarıyla aynı gösteriyi sunuyor. Gökyüzünü fırçalıyor ve saf,

yaygın , neredeyse madeni, tertemiz bir ışık çıkartıyor. Ama yeniden

denize açılmamızı engelliyor, burada yanaşmasını beklemek

zorundayız.

17 Haziran.

Gaideros'a ulaşmak için sabah altıda meltem rüzgarı altında

hareket. Ama deniz öfkeli. UÜç saat boyunca gemiyi aşan dalgalarla
sarsıldık, teknedeki herkes hasta ya da kendinden geçmiş durumda,
  Tekne Fourni adalarına doğru yön değiştirdi. Rüzgarın

daha hafif estiği, ama yine de estiği, ıssız küçük bir koya sığındık.

Gün bekleyerek geçti. Akşama doğru rüzgar yavaş yavaş

duruldu. Ama yola çıkmak için çok geç.

18 Haziran.

Yeniden başlayan rüzgar gece şiddetle esiyor. Yola çıkmaktan

vazgeçiyoruz. Sonra hava değişmediği için ekmek, ardından su

bitiyor, saat on sekize doğru yola çıkmaya karar veriyoruz. Herkes

kaptanın yanında. Yoğun bir sigara dumanı var, ama saat

yirmiye doğru ligani'nin (eski Samos) ışıklarını görüyoruz.

Sert denizden sonra, gecenin içindeki dingin küçük limanın

rahatlığı.

19 Haziran.

Sabah yalnız başıma denize girmeye gidiyorum . Adayı gezinmek

için arabayla hareket. Denize inen tepelerin ve dağların bayırlarını

süsleyen sıra sıra gür zeytin ağaçları ve zayıf serviler sayesinde

adaların en güzellerinden biri. Denize girdikten sonra,

güney kıyısındaki küçük bir köyde öğle yemeği yiyoruz. Masa

dışarıda . Çevremizde güzel çocuklardan oluşan kalabalık oynuyor,

sonra bizi seyretmeye geliyorlar. Küçük kızlardan biri, altın

sarısı gözlü Matina, beni gönülden etkiliyor. Gideceğimiz

zaman arabanın yanına geliyor, küçük elini tutuyorum . Akşama

doğru, son depremlerde kendiliğinden yıkılan olağanüstü kalıntıları

harika bir dağ ve deniz manzarasının ortasında, denizin

karşısındaki sazların ve yulafların arasına fırlamış çarpıcı tapınak

Heraion. Buraya yakın bir kahvede bize içecek bir şeyler ikram eden
şoförlerimiz, radyoda çalan şarkı eşliğinde keyif içinde

ve bizi de keyiflendirerek hep beraber dans ediyorlar

"Parlak devlet adamı ve sefih tiran" Samos tiranı Polykrates.

Küstah, bitip tükenmeyen, sürekli başarılara, şaşkınlık uyandıran

bir zenginliğe yol açan talihinden ürküp, nazara karşı taktığı

değerli bir yüzüğü denize atar. Ama, sofrada ikram edilen bir

balık, yuttuğu bu yüzüğü ona geri verir. Heraion bitince sanatların

büyük bir yer tuttuğu görkemli bir saray kurar. Ona bir tuzak

kuran Atina generali Croites tarafından çarmıha geriterek öldürülür

(522).

20 Haziran.

Sakız Adası yolunda denizde geçen gün. Sabah pruvanın altında

bir denizkızı balığı. Kayıyor, ilerliyor, şakacı bir edayla iki

yana salınıyor, sonra derinlere dalıyor. Az sonra, kıyıya birkaç

mil kala, zakkumların kokusu rüzgarla bize ulaşıyor. Öğleden

sonra küçük bir koyda, hava kadar berrak bir suda deniz banyosu

ve güneşlenme, dingin güzel bir akşamla Chios'a varıyoruz.

21 Haziran.

Sakız Adası. Türk mahallesi. Adayı boydan boya geçiş. Moloz

taşından çok büyük evler. Kırmızı toprak. Kocaman zeytin

ağaçları . Kör eden bir güneş altında, buğdayı katırlarının nallarıyla

döven köylüler. Katliamlar yazı .  Kayalıkların çıkmazında

sona eren okaliptüs ağaçlarıyla kaplı dar vadideki cüzzam hastanesine
varıyoruz. Kahverengi ve koyu yeşil , yıkık dökük uzun

binalar dizisi. Yükselen akşamla, kahverengi kaba battaniyeli demir

yataklarına terk edilen insanlar. Verandada, 1 kadın ve 3

erkek cüzzamlı dolaşıyor. Kimilerinin parmakları yok. Kimilerinin

kocaman gözleri bulanık, sarı , gözbebeksiz, kokuşmuş iri

bir su damlası gibi. Boz renkli bol giysilerinin içinde doğal neşeleri,

sonsuz bir yoksulluk. Bir kadın, başka bir yere götürmek

için bu sefil yerden çıkarılmalarından yakınıyor. . . Akşam,

gecenin erken saatlerinde danslar ve kahkahalar.

22 Haziran.

Mitilini'ye gidiş. Koylar ve kumsallarla kesilmiş geniş oyuk.

Zeytin ağaçları neredeyse denize dek iniyor. P hasta. Doktor

(Paritis). Ayassos'a çıkış. Biraz yüzüyorum. Ada boyunca yol alıyoruz.

Akşam üstü, kıpırtısız suyun üstünde uçan yüzlerce deniz

kırlangıcı tekneye geliyor. Sigris'e varış.

(Limanlara güneş batarken varıyorduk. Kimi zaman güneş limanı

görmemizi engelliyor, sonra tepenin arkasında kayboluyordu,
  alacakaranlıkta liman beliriyordu . . . )

Sigris. Sigris'e geri dönüş. İki kapalı koy. Çıplak tepeler

Dümdüz su. akşam ışığı. Burada, dünya ve yaşam bitiyor. Ve yeniden

başlıyor.

Gece. en kısa geceyi kutlamak için yakılan şenlik ateşlerinin

aydınlattığı köyün tekneden görünüşü.

Gece hareket. Michel ve ben gece yarısı nöbeti tutuyoruz. Hilal

biçimindeki ay batıdan battıktan sonra. engin denizdeki gece.

Takımyıldızları ufka doğru iniyor. Beklenmedik adalar,

ufuktaki karanlıkta beliriyor, sabah, kat kat tepelerden oluşmuş

Skiros.

On beşte Skopelos'a hareket. Öğleden sonra Kuzey Sporad

adaları. Denizin üstünde, bir, iki, beş, on, on dört ada fışkırıyor.

Skopalos akşamı ve Skopalos'un köşeleri kireçle belirginleştirilmiş

çanları. Yaseminler, nar ağaçları , hatmi ağaçları. Dingin gece.

Sabah Skiathos ve Euboia boğazını geçiyoruz.

26 Haziran

Khalkis. Grenier'nin önsözü:  "Bir bilinç ötekinin ölümünü

ister" Ama hayır. Efendi ve köle. Hoca ve öğrenci . Tarih, nefret

üstüne olduğu kadar hayranlık üstüne de kurulmuştur:.

Bu kitaba gençlik halime benzeyen genç okurlar dilerim.

Melville'in Mardi'de (Mardi'ye Doğru Yolculuk) dile getirdiği

adadan adaya süren o takip gibi, bu da mutlak ve kutsal üstüne

derin bir düşünceyle sona eriyor.

Khalkis. Akşam, geniş ve sessiz Marathon koyu. Sular ansızın

duruluyor. Yalnızca kısa ve sert bir biçimde kırılan dalgalar ve,

dağlardaki görkemli gösterinin ve ansızın gizemli bir hal alan

koyun üstüne akşam iniyor. Güzellik sularda uyuyor.

27 Haziran.

Sabah erkenden, ağustosböcekleri çevredeki tepelerde ötmeye

başladığında, kıpırtısız, serin sularda deniz banyosu. Sonra

denize açılma ve on ikide, biraz kapalı bir gökyüzü altında topraktan

kocaman bir istiridye gibi görünen, yeşil kayalıklı ada Kea.

Ama gece, güney rüzgarı esmeye başlıyor ve ertesi gün ayın 28'inde

Kea'dan çıkamıyoruz. 29 Haziran. Kötü bir denizde sabah hareket.

Sunion. Işık. Hydra. Gece Spetsai. 30 Haziran, Poros, Egina

ve yeniden dört yıl önceki gibi Aya Marina. Bir ışık ve uzam

fırtınasının ortasındaki harika ada. Buraya yeniden gelmeli.

1 Temmuz.

Atina. Sıcak ve toz. Aptal otel . Yorgunluk. 2 Temmuz, Delphoi.

Yeniden olağanüstü ışık sahanlığına çıkış. Yanımdakileri

buraya benimle çıkmaya zorluyorum. Küçük stadda akşamın

kokusu. 3 Temmuz, Korintos'a dönüş. Patras'a kadar. Yalnız,

deniz banyosu, su . . . Patıas, toz içindeki büyük Oran, çirkin ve

canlı. 4 Temmuz, Olimpos. 5 Temmuz, Mykenai, Argos. Olimpos'un

ulu çamlarında ağustos böcekleri cırıldıyor. Vadilerin çukurlarında,

adaların yamaçlarında, eşek anırmalarının çınladığı

Yunanistan.

Yunanistan'dan döneli on gün oldu. Bedenlerin gücü ve neşesi

 Ruhun ve kalbin uykusu. Derinde, sessizliğin seyrine dalınan

güçlü ve çıplak ev, manastır uyuyor.

...