Yunanistan Seyahati I / Albert Camus

 Yunanistan'da yirmi gün süren gezi , yola çıkmadan önce bu

günleri şimdi Atina'dan seyrediyorum ve bu günler bana yaşamımın

bağrında saklayabileceğim bir tek ve upuzun bir ışık kaynağı

gibi görünüyor. Benim için Yunanistan, yollar boyunca

uzanmış, bir ışık denizinin üstünde ve saydam bir gökyüzünün

altında durmaksızın çoğalan sakat tanrılar ve kırmızı çiçeklerle

kaplı ışıl ışıl uzun bir günden başka bir şey değil. Bu ışığı tutmalı

 geri gelmeli, artık günlerin karanlığına teslim olmamalı . .

21 Nisan.

Paris'ten hareket. Üzgünüm, X. içimdeki tüm sevinci yok etti.

Alp dağları. Ve denizin üstünde yavaşça, teker teker bizimle

tanışan adalar: Korsika, Elbe açıklarındaki Sardunya ve Calabria.

Alacakaranlıkta neredeyse görünmez olmuş Sefalonya ve lthaki.

Ardından, Yunanistan kıyıları, ama gece, Peloponez'in kuvvetli

eli, kardelenlerle kaplı, uzaktan uzağa karlı doruklarla ışıldayan,

karanlık ve gizemli bir kara haline geliyor. Gökyüzünde hala

parlayan birkaç yıldız ve bir hilal. Atina.

Uyanınca, rüzgar, bulutlar ve güneş. Biraz alışveriş. 

Akropol. Rüzgar tüm bulutları dağıttı ve gökyüzünden bembeyaz

ve çiğ bir ışık döküldü. Sabahleyin, yıllardır buradaymışım gibi

tuhaf bir duygu, sanki evimdeyim, dil farklılığı bile rahatsız

etmiyor. Akropol'e çıkarken, hiçbir heyecana kapılmadan

"komşuya" gidiyormuşum gibi hissettiğimde, bu tuhaf duygu artıyor.

Yukarısı başka bir dünya. Rüzgarın iliklerine kadar temizlediği

tapınakların ve yerdeki taşların üstüne sabah on bir ışığı dolu dolu düşüyor,
 çarpıyor, binlerce beyaz ve ateşli kılıca bölünüyor

Işık gözleri yakıyor, gözler yaşarıyor, acı veren bir hızla bedene

giriyor. bedeni mahvediyor, tamamen bedensel bir tür tecavüzle

bedeni yakıyor, aynı zamanda da bedeni temizliyor.

Alışkanlığın yardımıyla gözler yavaş yavaş açılıyor ve mekanın

çılgın güzelliĞi (evet, beni burada çarpan bu klasisizmin olağanüstü

küstahlığı), ışığın temizliğinden geçmiş, arı bir varlıĞa

kabul ediliyor.

Biri tek başına bir taşın üstünde biten, daha önce hiç görmediğim

kadar koyu kırmızı gelincikler, (. .. ) ler, ' ebegümeçleri ve

harika manzaralarla sınırlanmış, denize kadar uzanan alan. Ve

Erekhtenion'un üstündeki, ikinci karyatidin yüzü, üçüncünün

bükülmüş bacağı. . .

Burada insan, o zaman mükemmelliğe erişilmiş olduğu ve o

zamandan beri dünyanın çöküşe geçtiği fikrine karşı savunmaya

geçiyor. Ama bu düşünce sonunda yüreği parçalıyor. Bu düşünceye

karşı yeniden ve sürekli olarak kendini savunmak gerek.

Biz yaşamak istiyoruz ve bu düşünceye inanmak, ölmek anlamına

geliyor.

öğleden sonra, mor renkli Hymettos. Pentele.

1 9'da. Konferans. Eski mahalledeki bir tavernada akşam yemegi.

28

Sabah. Marguerite Liberaki ile . Daphni . Ama kesinlikle Bizans.

Yer büyüleyici. Çok hayal gücü gerektiren Eleusis. Ama,

Eleusisten önceki ve sonraki kırlar çok güzel. Tapınakta, ana sunağa
bağlanan iki yol var ve ikinci yol yabancıların bakışlarından

gizlenmek için başka bir yöne gidiyor.

Eleusis hakkında bildiklerimin büyük önemi. Geliştirilecek.

Müzede harika parçalar var

Büyükelçilikle öğle yemeği. Tiempo perdido.

Öğleden sonra. Agora Theseion, Areopagos; Agora'nın küçük

müzesinde, Herakleion, Athena, Herakles heykelleri. Üstünü

kaplayan çiçek açmış hanımellerinin altında Herakles boğum

boğum ve kaskatı. Sonra Musalar Tepesi'ne çıkıyorum . Ufukta

yükselmemiş güneş, henüz onu bulutsuz gökyüzünde tam olarak

resmeden kızıllığına kavuşmamış. Güçsüz, zayıf, biçimini yitirmiş.

Kopuk çemberinden akışkan bir bal dağılıp, tüm gökyüzüne

yayılıyor, tepeleri ve Akropol'ü altın rengine buluyor ve

denize uzanan, ufkun dört bir yanına saçılmış kenti, tüm parçalarına

dek, pek hoş ve eşsiz bir pırıltıyla kaplıyor.

Tartışmalı konferansım için tam zamanında kente iniyorum.

1İki saat sonra konferanstan yorgun çıkıyorum ve bir sürü soruyu

yanıtlıyorum. Pire'de Marguerite Liberaki ile akşam yemeği.

Ani yaşam belirtileri ve gülmeleriyle, karanlık, tuhaf biri.

29.

Sabah. Ulusal Müze Dünyanın tüm güzelliğini içinde taşıyor

Karyatidlerin beni etkileyeceklerini biliyordum , ama heykellerin

bende yarattığı hayranlık hala sürüyor. Savaş sırasında

kıyım ve istiladan korumak için bazı heykellerin konulduğu

mahzenleri gezmeme izin verildi. Tarihin onları attığı mahzende,

üstlerini kaplayan toz ve samanın altında hala gülümsüyorlar

ve yirmi beş yüzyılın üstesinden gelen bu gülümseme hala insanın

içini ısıtıyor, bilgi veriyor ve yoksunluk hissettiriyor. Mezar taşları da var
ve yine bu bastırılmış acı. Siyah beyaz bir Yunan

vazosunun üstünde, tesellisiz ölü, artık güneşi ve denizi

görmemeye katlanamıyor. Bu mükemmellikle biraz sarhoş ve

mutsuz, dışarı çıkıyorum.

Sonra, Sunion'a gitmek için hareket ediyorum. Gün ortasının

ışığı hala biraz puslu, ara ara görünmeyen sislerle yüklü, ama kısıtlanmış

olsa da bu manzaradaki genişlik ve enginliğe hayran

kalıyorum. Sunion'a yaklaştıkça, ışık dirilip, gençleşiyor. Ardından

burunda, tapınağın eteğinde, yalnızca rüzgarla karşılaşıyoruz.

Tapınak beni heyecanlandırmıyor. Bu bembeyaz mermerde,

sahte mermer havası var. Ama, kumluk ve kayalık yamaçlar

boyunca köpüklenen denizle, arka, sağ ve sol tarafında bulunan

adalar filosuna bir kıç güvertesi gibi hakim olan bu yer anlatılamaz

bir yer. Şiddetli rüzgar, sütunların arasında öyle güçlü esiyor

ki, insan kıpır kıpır bir ormanda olduğunu sanabilir. Rüzgar

mavi havayı karıştırıyor, açık denizdeki havayı emiyor, küçük ve

taze çiçeklerle kaplı tepeden yayılan kokularla harmanlıyor ve

çevremizde, hava ve ışıktan dokunmuş mavi çarşafları durmaksızın

şiddetle çırpıyor. Rüzgardan korunmak için tapınağın dibine

oturuyorum, o anda ışık, bir tür kıpırtısız fışkırmayla daha

arı bir hal alıyor. Uzakta adalar beliriyor Tek bir kuş bile yok .

Deniz ufka dek hafifçe köpükleniyor. Kusursuz an.

Makronissos'un karşısındaki şu ada dışında her şey kusursuz,

ama bana hakkında korkunç öyküler anlatılan bugün boşaltılmış bu ada,
bir toplama kampıydı.

Öğle yemeğinde aşağıdaki küçük kumsalda, küçük limandaki

büyük balıkçı kayıklarının karşısında, balık ve peynir yiyoruz.

Akşam üstıü yaklaşırken, renkler koyulaşıyor. adalar donup

kalıyor. gökyüzü yatışıyor. Kusursuz ışık, Kendini koyverme,

Her şey yolunda deme zamanı. Bu yerlerden üzüntüyle kopuyorum, ama tamamen

gitmiyorum.

Yola çıkmadan önce, yeniden burna gelince, Makronissos görünüyor.

Dönüş yolu boyunca. burada gördüğüm en güzel ışık,

zeytinliklerin, yemyeşil yapraklı incir ağaçlarının, seyrek servilerin

ve okaliptüs ağaçlarının üstüne vuruyor.

Konferans. Akşam yemeğinde, toplama kampı hakkında bilgi

ediniyorum. Sayılar birbirini tutar gibi. Toplama kampına getirilenlerin

sayısı, 800 ya da 900 kişiyle sınırlandırılmış. Bununla

ilgilenmem gerek.

30.

Ulusal Müze. Yeniden uzun ince karyatidi görmeye gidiyorum.

Yinelenen Hekabe. Biri dışında, bu Yunanlı genç kızlar zarafet

ve üsluptan yoksun. Kifisia'da öğle yemeği, yumuşak bir

ışık altındaki bahçede bülbüller şakıyor.

Öğleden sonra. Çalışma, sonra Musalar Tepesi. Bu kez, güneş

batmak üzere. Mimarların uyumlu ölçüleri değil, burunları,

engin bir körfeze serpilmiş adaları ve açılmış geniş bir deniz kabuğu

gibi duran gökyüzünü kullandıkları Akropol'ün şaşkına

çeviren cüreti karşısında, yeniden neşe uyandıran bir tür sevinç.

Onların inşa ettikleri Parthenon değil. baş döndürücü perspektifler

içindeki uzamın kendisi güverteyi andıran kayadan görünen

adalar filosunun ve sessiz deniz yolculuğunun üstüne,

ansızın akşamın dinginliği çöküyor.

1 Mayıs.

Argolis'e hareket için erken kalkış. Korinthos körfezi kıyısı.

Dans eden, temiz hava saçan, neşe içinde bir ışık, körfezi ve

açıklardaki adalan istila ediyor Bir ara yalıyarın kenarında durduk,

denizin tüm enginliĞi , ışığı ve havayı tadını çıkara çıkara

yudumladığımız bir kadeh gibi, tek bir kavis halinde sunulmuş,

karşımızda duruyor.

13 saatlik yol boyunca, tam anlamıyla ışıktan .sarhoşum. kafam

pırıltı ve sessiz çığlıklarla dolu , kalbin korku dolu küçük

mağarasında, tanımanın yarattığı, çok büyük bir sevinç, tükenmeyen

bir gülüş var, bundan sonra her şey olabilir ve her şey kabul

edilir. (Yunanistan 'ın dolaştığım her yeri,

şu sırada gelincikler ve binlerce çiçekle dolu.) Kalenin tepesinden,

Argos'a ve denize dek uzanan ova Agamemnon'un krallığı

on kilometreden fazla değil , ama yine ele bu krallığın boyutları

o kadar büyük ki, güneşin altında hiçbir zaman bu kadar büyük

bir krallık olmadı. Burada korkunç bir hal alan ışık altında, iri

taşlarla çevrelenmiş iki yüksek kaya arasındaki harabeye dönüşmüş

Mykonos, bugün, bu unutulmaz toprağın vahşi kraliçesidir.

Argos harabeleri fazla ilgimi çekmiyor. Mesleğine tutkuyla

bağlı, yaşam dolu, Vaucluse'lü genç arkeolog Georges Roux beni

çok ilgilendirdi. Ona biraz imreniyorum ve kendimi bu son

yıllarda yitirdiğim zaman ve derin güçsüzlüğüm nedeniyle acı

acı eleştiriyorum. Öğle yemeğini Azine'de yiyoruz ve yemekten

önce kumsaldaki saydam ve soğuk suda denize giriyorum.

Öğleden sonra. 1 Mayıs bayramı dolayısıyla Epidauros'da neşeli

Yunanlıların düzenlediği bir açık hava eğlencesi var Ama.

zeytin, okaliptüs, (. . . .) , akasya ağaçlarının yamaçlarına yayılan

yoğun ve ılık ışık içindeki tiyatronun tepesinde, tüm gürültüler

bir tür geniş ve hoş bir uzaklıktan yankılanıyor. Bu uzaklıktan.

öteki gürültülerin doruğunda yalnız koyun sürülerinin hafif çıngırak

sesleri duyuluyor. Buradaki an da yine kusursuz.

Akşam. Naupli'de denizin karşısında. Yunanlıların güneşin

krallığı diye adlandırdıkları bu akşam vakti, gökyüzünde lal renginin,

dağlarda ve koylarda da morla ve mavinin yerleştiği saattir

2 Mayıs.

Sabah. korkunç bir güneş altında Sparta'ya hareket. Her biri

bir zeytin ağaçları krallığı ve gururlu servilerden oluşmuş geniş

vadiler, çorak dağlar, uzaklarda bir kasaba, Yunanistan burada

ıssız. Burada yalnızca pembe, yeşil ve kırmızıya boyanmış koyun

sürüleri dolaşıyor. Evrotas vadisinde, karlı Taiyetos'ın altındaki

Sparta, yoğun kokusu bizi hiç terk etmeyen portakal ağacı tarlalarında

uzanıyor. Yıkık Mistra'nın üstünde uçan kumrular. Bıkıp

usanmaz bir güneş altında titreşen, birbirlerinden uzak, bodur

zeytin ağaçlarıyla kaplı geniş Lakonia ovasına açılan duvarları

kireçle boyanmış huzurlu manastır.

Dönüşte, Naupli'ye iniş, Argolis körfezi, adalar ve uzaktaki

dağlar Argos'ta, kazı yapan genç arkeologlarla mola. Orleansville'i

yeniden yapılandıran ve  topluluk halinde yaşayan küçük

mimarlar grubu karşısında hissettiğim duygunun aynısı.

Sevsem de, başka insanlarla birlikte yapılan bir meslekte, bir çalışmada

asla mutlu ve huzurlu olamadım. Bir mesleğim yok, yalnızca

gönülden bir eğilimim var. Ve benim çalışmam yalnız yapılan

bir çalışma. Bunu kabul etmeli ve şu anda durum böyle olmasa

da, yalnızca ona layık olmaya çalışmalıyım. Ama, yaptıkları

işten mutluluk duyan bu insanların karşısında kendimi melankolik

bir duyguya kapılmaktan alıkoyamıyorum.

Mykonos'a geri dönüyoruz, en yüksek tepedeki düzlüğe vardığımız

anda güneş batıyor. Sanki kendisinden daha yüksekteymiş

gibi duran sarp yamaçların arasında saydam bir ay yavaş yavaş

süzülüyor. Karşımızda kararan ova, sağımızdaki hala aydınlık

denize dek, Argos'un mavi tepelerinin eteğine uzanıyor. Çok

büyük bir alan, öyle mutlak bir sessizlik var ki , bir taşı yuvarlayan

ayak pişmanlık duyuyor. Uzakta bir tren Soluk alıyor, ovadaki

bir eşek buradan duyulan şikayetini haykırıyor, sürülerin

çıngırakları, bir su sesi gibi bayırlardan iniyor Vahşi ve yumuşak

bu manzarada. harika (. . . . . ). Simdi, açılmış gelinciklerin üstünde

onları yere yapıştıran hafif bir rüzgar esiyor .Dünyanın en

güzel akşamı Mykonos aslanlarının üstünde yavaş yavaş batıyor.

Dağlar, ufka doğru yansıyan art arda dizilmiş on sıradağa dek,

tek bir mavi buğuya dönüşerek yavaş yavaş kararıyor. Bu kocaman

Sonsuzluk parçasını almak için bu kadar uzağa gelmeye

değdi. Bundan Sonra, gerisi önemsiz

3 Mayıs.

Sabah çalışma. Öğleyin saat birde Delphoi'ye hareket. Hep

aynı ışık, ama bu kez pek önemli olmayan, taşlı, ağaçsız tepelerde.

Yunanistan'ın öncelikle eğik ya da düz, ama hep yandan görünüşü

yansıtan çizgilerden buluşmuş bir alan olduğu hissediliyor

Her toprak parçası gökyüzünü çiziyor ve buna kendi biçimini

veriyor, ama sıra gökyüzüne gelince, uyumlu bir biçimde açılıp

kapanarak kendi alanını oluşturan bu girinti çıkıntılar olmadan,

gökyüzünün bir anlamı olmaz. Bu nedenle burada küçük

bir mesafe büyük krallıkları ayırır: Yerin yüzölçümü, gökyüzünün

iki katıdır. Bir çeşit haznenin içindeyiz. kısa bir süreden beri

büyüdüğü görülen tek bir bulut patlıyor ve birkaç dakika içinde

ortalığı kasıp kavurmaya başlıyor. İri dolu taneleri, kulakları

sağır eden bir gürültüyle arabayı kurşunluyor Beş dakika Sonra,

haznenin içinden çıkınca, yeniden açık gökyüzüyle karşılaşıyoruz

ve neşe içinde yol alıyoruz.

Delphoi. Bu manzaranın görkemiyle birlikte en çarpıcı olan

şey geniş vadinin  dibinde (. ) dolgun kısrak sağrılarını denize

 doğru iten koyu yeşil ırmak. Bu sağrılar iç içe geçmiş ve yukardan

bakıldığında, ufka doğru titreyerek giden bir yol oluşturan

zeytin ağaçlarından başka bir şey değil. Delphoi'nin üstüne

de düşen felaket fırtına harabeleri de ıslatmış. Daha diri çiçeklerin

ve daha yeşil otların ortasında harabeler de daha canlı görünüyorlar.

Bir kara kartal yüksekte birkaç dakika süzülüyor ve

kayboluyor. Ardından gün yatışıyor ve yüksek yalıyarlara akşamı

haber veren bir dinginlik çökmeye başlıyor. Stadyuma geliyoruz

ve buradan mutlu çıkıyorum.

Akşam. Bir tavernada, 4 Yunanlı beni nazikçe dansa davet

ediyorlar. Ama onların yaptığı adımlar çok zor. Zamanım olsa,

öğrenmeyi isterdim. Odamdan, deniz kenarındaki küçük ışık

gerdanlığına dek gölgelerle kaplı vadi. Hafif bir pusla çevrili ay,

dağlara ve koyu gölgeliklere ince bir ışık saçıyor. Uzay kadar engin

sessizlik çok güzel.

4 Mayıs.

Sabah Volos'a hareket. Sarp dağlar , sonra Lamia ovası. Yeniden

dağlar ama yükselen güneşin altında daha sevecen, daha yeşil

ve muazzam Tesalya ovası. Valahların ilkel kulübeleri - engin

düzlük. Doğu uzakta değil. Volos. Evlerin % 80'i yıkık ya da

harap olmuş.  Tüm kent çadırların içinde. Güneş, çadırların ve

tozlu kentin üstünde ağırlığını hissettiriyor. Çok az tuvalet var,

ya da hiç yok. Kendi kendime salgının nasıl önleneceğini soruyorum.
Fransız lisesi çadırda. Ve yıkık kentin kıyısındaki, dümdüz

ve serin deniz çok yakında. Belediye başkanı beni yıkık evin

yanındaki avluda kabul ediyor Zeki ve zarif biri. Söylediğim gereksiz

bir söz üstüne bir berber geliyor ve avluda herkesin  ortasında, sevimli bir
teklifsizlik içinde, saçlarımı kesiyor. Yine kentteyiz.

Dışarıda yapılan ayin, çadır-hastahane, vs. otomobille Larissa'ya

dönüş. larissa'dan Selanik'e gitmek için otoray. Gece, ay

altında parlayan deniz boyunca ilerliyoruz. 23'te varış.

5 Mayıs.

Çalışma. Turner ve Albay Bramble  ile (ya da ona çok benzeyen

biriyle) öğle yemegi. Bizans kiliseleri . Tavus kuşlu küçük

manastır. Aya David , Aya Yorgi, Aya Dimitriyu. On iki havari

(Aya Sofia ilginç değil). Bizans sanatından çok etkilenmedim.

Onu kabul etmek gerek. Ama, V yüzyıldan XII . yüzyıla uzanan

ve Yunan uygarlığı dönemi ile XV yüzyıl italyan uygarlığı arasındaki

zinciri oluşturmaya olanak sağlayan bu evrim ilgimi çekti.

Örneğin on iki havarinin mozaikleri ve freskleri, bu sanatın

ilk yüzyıllarındaki dinsel yapıdan ve katılıktan uzak. Bunlarda

Duccio'nun gelişi hissediliyor. Daha sonra (akşam), bana, Konstantinopolis'in

düşüşünden sonra Bizanslı sanatçıların İtalya'ya

göçtüğünü anlatan bir uzmana Sorular soruyorum.

Gece odamdaki balkonda, limana,

kayıklara, rıhtım hizasındaki denize bakarak, tuzun ve denizin güzel
kokusunu soluyarak dinleniyorum.

6, 7, 8 Mayıs.

Uçak. Altımızdaki ışıl ışıl denizde Ege Adaları beliriyor.

Merlier ile akşam yemegi. ' Cece yarısı D beni almaya geliyor ve

Pire'de bizi bekleyen Algades'in güzel kotrasına gidiyoruz. Neşeli

ve içten koca adam . Pire'den, denizi gerçekdışı sıcak bir ışıkla

aydınlatan külrengi bir ay altında çıkıyoruz. Teknenin altına çarpan

suyu hissetmekten ve pruvanın iki yanından akan hafif köpüğü

yeniden görmekten mutluyum . Ama bir anda, tam olarak

denizden doĞan, tabaka tabaka ilerleyen, yoğunlaşan ve yavaş

yavaş ufku kapayan sisi görüyoruz. Hava soğuk ve nemli. Algades

takımadalarda asla böyle bir şey görmediğini ileri sürüyor.

İki küçük adadan uzaklaşmak için kotranın rotasını değiştirmek

gerekiyor. Yatmaya iniyorum. Sabah altıya dek uyumak olanaksız.

İki saat sonra uyanıyorum ve güverteye çıkıyorum. Hala sisli.

Algades ve tayfası batma tehlikesinden ötürü sabahlamışlar.

Ama yavaş yavaş güneş yükseliyor, kendini gösteriyor, solgun

güneş sisi deliyor ve sonunda sisi dağıtıyor. On bire doğru, pırıl

pırıl ince bir ışıkta kıpırtısız bir denizde yol alıyoruz (rüzgar olmadığı

için yelkenleri açmıyoruz). Hava öylesine duru ki, insana

ufuktaki en küçük bir ses bile duyulacakmış gibi geliyor. Güneş

güverteyi ısıtıyor ve sıcaklıĞı yavaş yavaş yükseliyor. İlk ada

belirdi. Yapmış olduğumuz yön değiştirme nedeniyle, Seriphos

ve Siphanos'un arasından geçiyoruz. Ufukta, Siros ve öteki adalar

beliriyor. Ufukta tüm adalar bir resim netliğinde beliriyor

Ters dönmüş gemi teknesi gibi adaların üstünde, yamaçlara asılmış

küçük köyler deniz kabuklarını  çekilen denizin buraya bıraktığı

beyazımtrak egri büğrüçakıl taşlarını andırıyor. Mavi denizin üstündeki
 bir buğday yığını gibi sarı küçük adalar

Ağır ağır kırışan ışıltılı bir denizin üstündeki bu uzak adaların

ortasında seyrediyoruz, uzun uzun Siros boyunca yol alıyoruz,

hemen ardından Mykonos beliriyor ve gün ilerledikçe

Mykonos, Rinia'nın arkasında kaldığı için hala görünmeyen Delos'a

doğru uzattığı yılan başıyla, uzakta daha da belirginleşiyor.

Renklerin değişmeye başladığı bir adalar çemberinin ortasındayken,

güneş batıyor. Altın sarısı sönüyor, siklamen rengi, yeşilimsi

bir mor, sonra renkler kararıyor ve hala parlayan denizin üstündeki

adalar topluluğu koyu maviye dönüşüyor. O zaman sulara

tuhaf ve engin bir dinginlik çöküyor. Sonunda mutluluk,

gözleri yaşartacak kadar büyük mutluluk. Kaybolacağını bildiğim

bu anlatılamaz sevinci kucaklamak, ona sarılmak isterdim.

Ama bu sevinç günlerdir gizliden gizliye sürüyor, bugün içtenlikle

yüreğime bastırdığım bu sevinç, bana onu her istediğimde

sadakatle yanımda olacakmış gibi geliyor.

Mykonos'a ayak bastığımızda gece oldu. Kiliseler de evler kadar

çok. Hepsi bembeyaz. Rengarenk dükkanlara açılan küçük

sokaklarda geziniyoruz. Tamamen karanlık sokaklarda, hanımeli

kokusuyla karşılaşıyoruz. Ay beyaz terasların üstünden hafifçe

parlıyor. Tekneye dönüyoruz ve öylesine mutlu yatıyorum ki,

yorgunluğumu bile hissetmiyorum.

Sabah, Mykonos'un beyaz evlerinin üstüne ilahi bir ışık düşüyor.

Delos'a gitmek için demir alıyoruz. Dibi görünen deniz

güzel, saydam ve duru. Delos'a yaklaşırken, adanın ilk yamaçlarında

kocaman gelincik salkımlarını fark ediyoruz.

Delos. Tasviri hayvanlar adasını içeren, aslanlar ve boğalar

adası . ama bu tasvire (. . . . . ' yılanları kuyruk ve kafaları açık yeşil

 bedenleri koyu renkli iri kertenkeleleri ve mozaiklerdeki yunusları da eklemek
 gerek. Aslanların yapıldığı mermer, aşınma nedeniyle eprimiş ve delik deşik olmuş,
kaya tuzundan yapılmış gibi, hayaleti andırıyor, ilk yağmurun onları
eriteceği duygusunu uyandırıyor. Ama bu aslanlar ve boğalar adası, kararmış ve

gevremiş kuru kemikler gibi olan harabelerle de kaplı, bu kuru

kemiklerin altında ansızın olağanüstü ve yeni keşifler (Dingin

Dionysos mozaikleri).

Hem de harabeler ve çiçekler adası (gelincikler, çançiçekleri,

şebboylar, yıldız çiçekleri) . Müzedeki sakat tanrıların adası (küçük

kuros).  Öğleyin Kyntos'un tepesine ve körfezlerin çevresine

yükselen ışık, kırmızılar ve beyazlar; Kyklad adaları çember

halinde, pırıl pırıl denizin üstünde, kıpırtısız bir tür dans yapar

gibi, Delos'un çevresinde yavaşça dönüyor. Adaların böylesine

dar ve böylesine geniş bu dünyası, bana dünyanın kalbi gibi geliyor.

Ve bu kalbin merkezinde duran Delos'tan ve bulunduğum

bu doruktan, krallığımı sınırlayan dünyanın kusursuz çemberinin

dik ve duru ışığı altında bakabiliyorum.

Daha sonra kayığa dönünce, rıhtımda çok sade giyinmiş, çok

güzel bir Yunanlı yeniyetme kız. Kayık rıhtımdan ayrıldığında,

ona el sallıyorum, çok güzel bir gülümsemeyle hemen yanıt veriyor.

Teknede soyunup, saydam ve yeşil suya dalıyorum. Su

buz gibi, birkaç kulaç attıktan sonra çıkıyorum. Mykonos'a dönüyoruz.

Denizi böyle bir adadan ötekine her yönden kat etmenin

verdiği sonsuz özgürlük duygusu. Ama, yalnızca adalar dünyasının

gerçeğiyle sınırlanan özgürlüğün de sınırları var. Bu özgürlük

ancak bu dünyanın çemberi içinde sonsuz bir mutluluk

veriyor. Benim için özgürlük bu çemberi kırmak ve Sumatra'ya

doğru yönelmek olmayacak. Yine, bu çıplak adadan o ağaçlı

adaya, kayalardan çiçekli adaya gitmek olacak.

Alışveriş için Mykonos'tayız. Kentin gecesini yeğliyorum. Geç

vakit denize açılıyoruz. Delos ve Kyntos'un, Rinia'nın gerisinde

yavaş yavaş kaybolduğunu görünce, aşkın yarattığı kedere o kadar

çok benzeyen tuhaf hüzün. İlk kez, belki de ölmeden önce

bir daha asla göremeyeceğim, sevdiğim bir toprağın kayboluşuna

acı dolu bir duyguyla bakıyorum. Yüreğim sıkıştı. Adaların ve

denizin üstünde yine değişken renkler (. . . . . ) ' hafif bir rüzgarla

yavaş yavaş çarpan yelkenler. Denizden yavaş yavaş ışığını yitiren

gökyüzüne yükselen huzuru yeni tatmışken, kayalık bir adacığın

arkasından ay çıkıverdi . Gökyüzünde yükseldi, suları aydınlattı.

Gece yarısına dek, aya bakıyorum, yelkenleri dinliyorum, teknenin

yanlarına vuran suyun devinimine içimden eşlik ediyorum.

Denizdeki özgür yaşam ve bu günlerin mutluluğu. Burada her

şey unutuluyor ve her şey yeniden oluşturuluyor. Taçlar ve sütunlarla

kaplı adalar arasında, yorulmak bilmeyen bir ışıkta, su

üstünde uçarak geçen bu harika günlerin tadını damağımda, kalbimde,

ikinci bir esin, ikinci bir doğuş olarak saklıyorum . . .

Sabah, şiddetli rüzgar, yelkenler çarpıyor, denizin dibindeki

çukurlar çoğalıyor, çok kuvvetli bir su ve yelken gürültüsüyle

Pire'ye doğru yola koyuluyoruz. Işık yağmuru, sabah denizine

düşen ve sıçrayan damlalar. Bu takımadalardan ayrılmanın yarattığı

umutsuzluk, ama bu umutsuzluk bile güzel.

9 Mayıs.

Olympos'a hareket. Korintos körfezi yolu Kumsallar ve körfezler

Xylocastron'da denize giriş. Bu kez, ağaçların, suların, serin

topraktaki meyvelerin gücü. Olympos'tan biraz önce, tepeler

narin servilerle kaplı. İlk kez hafifçe grileşen bir ışığın altındaki

bu yerlerdeki yumuşaklık ve şefkat . Ulu çamlar ve Zeus ile Hera

tapınaklarının kalıntıları . Kuş sesleri, gün bittikten az sonra,

uyuklayan küçük vadiden huzur yükseliyor.

 Gece, Delos'u düşünüyorum.

10 Mayıs.

Penceremden gördüğüm Alphee vadisinin üstünde ilk kez

külrengi bir sabah. Ama bu külrengi sabahtan, taşların, servilerin

ve yeşil kırların üstüne yumuşak bir ışık yağıyor. Delos'tan

beri, bu tepelerin, bu yumuşak gölgenin, hafif kuş sesleriyle beslenen

bu sessizliğin huzurundan başka bir şey hissetmiyorum.

Müze. Siphnos'tan Delphoi'ye kadar uzanan fresklerle, burada

klasik heykelin en yüksek düzeyi bulunuyor Apollon ya da Doğu

alınlığındaki üç insan figürünün, ya da alçak kabartmalardaki

çeşitli Athena'ların yanında, Praksiteles'in Hermes'i çöküşün

pis kokusunu yayan yavan bir başarıdır. Zaten bunun arkasındaki

, bir savaşçıyı ve Ganymedes'i kaçıran Zeus'u betimleyen büyük

boydaki iki harika seramik, olağanüstü bir biçimde farklı

bir sanatın tanıklarıdır. İlginç arkaik bronz kuroslar, kanal başlı

aslan, küçük heykeller. doğrudan Doğu'dan geliyor gibi . Gezinti.

Hafif bir yağmur yağıyor, vadinin sevecen ve yıkanmış

renkleri gözü okşuyor. Manzaraların çeşitliliğiyle büyülendim.

Bunlar Yunanistan'ın yarattığı manzaralar, bu manzaraları başarıyla

yaratıyor ve bunnları kusursuzluğa taşıyor.

12 Mayıs.

Serin ve aydınlık sabah . Harabeleri çevreleyen ağaçların altındaki

gölge çok değerli. Işık olağanüstü. Deniz banyosu ve

Xylocastron'da öğle yemeği. Duru su çok soğuk değil , ama hava

daha da saydamlaştı ve Korinthos Körfezi'nin öbür tarafındaki

bütün dağlar etkileyici bir berraklıkla aydınlanıyor. Bu manzara

içinde, M.'nin görkemli bir gülümsemesi var. Ve, böylece az

sonra varılacak Atina Körfezi'yle tüm yol alınmış olacak, adalar

boyunca, her ev ve her ağaç seçilebilir. Beni istila eden bu

hazları not etmeyi artık bırakıyorum . Burada soluk alıp verilen

hava ve sevincin kendisi gibi iffetli, kanaatkar, şiddetli haz.

Theseion.

Aydınlık ve duru gökyüzünde, bir akdiken yaprağı gibi bir ay

parçası.

Akşam R . D.'nin evindeyim. Hanımelleri, gecenin içinde

uzaktaki koy, yaşamın gizemli tadı

13 Mayıs

Yunanistan'da yirmi gün süren gezi , yola çıkmadan önce bu

günleri şimdi Atina'dan seyrediyorum ve bu günler bana yaşamımın

bağrında saklayabileceğim bir tek ve upuzun bir ışık kaynağı

gibi görünüyor. Benim için Yunanistan, yollar boyunca

uzanmış, bir ışık denizinin üstünde ve saydam bir gökyüzünün

altında durmaksızın çoğalan sakat tanrılar ve kırmızı çiçeklerle

kaplı ışıl ışıl uzun bir günden başka bir şey değil. Bu ışığı tutmalı

 geri gelmeli, artık günlerin karanlığına teslim olmamalı . .

14 Mayıs.

Eginetes'e hareket. Deniz sakin. Gökyüzü sıcak  ve mavi. Küçük

liman Kayıklar Aphaia'nın yükselişi Boşlukta mavi bir üçgen

oluşturan üç tapınak: Parthenon' , Sunion. Alphaia. Sütunların

gölgesinde, tapınağın taşlarının üstünde uyuyorum. Ilık bir

koydaki Aya Marina'da uzun deniz banyosu. Akşam rıhtımda

kokuları soluk kesen iri zambaklar satılıyor. Eginetes, zambaklar

adası. Dönüş. Güneş alçalıyor, bulutlarda kayboluyor, altın

sarısı bir yelpazeye, ardından ışıltısı gözleri kör eden büyük bir

tekerleğe dönüşüyor. Akşam kesin olarak terk edeceğim adalar

yeniden ortaya çıkıyor. Aptalca ağlama isteği.

15 Mayıs.

Pazar. Bizans müzesi. D. 'lerle Khissia, soınra Atina plajları.

lşıl ışıl güzel bir rüzgarın altında gezinti. Bunlar benim, haftalar

boyunca bize aynı uzun sevinci saçan bu ülkeye elveda saatlerim.

.

16 Mayıs.

Hüzünlüyüm, Paris'e hareket.

Roman. Güneş altında göz kamaştıran, motoru kapatan parlak

obüse bakıyordu. Ve gizemli sevinç yeniden içine işliyor,

içinde bir pınar çılgınca akıyordu. Bu yuvarlak, kırmızı ve beyaz.

fır dönen çember, Delos'un neşesiydi. Başlayacak sağanağın

üstünden manevra yapamadan denize diklemesine inen uçakta,

yaklaşan ölüme benzer yaşam yeniden başlıyordu.