Bu savaşın ölüleri — Boylu boyunca uzanmışlar Güneyin tarlalarına, koruluklarına, vadilerine, savaş alanlarına — uçsuz bucaksız boşlukta kana bulanmış yığın yığın — nerde yattığı bilinmiyen çeşit çeşit ölüler (Savaş Dairesinin tahminlerine göre, çarpışmalarda Ölen 25000 er gömülmemiş, 5000 er boğulmuş, 15000 eri ya yabancılar gömmüş, ya da yollar boyunca, şimdiye kadar bulunamıyan yerlerde, çarçabuk toprağa verilmişler) — 2000 mezarı Mississippi Nehrinin kumu ve balçığı örtüvermiş; 3000 tanesini de ırmağın kıyısında çöküntüler oldukça, sular sürükleyip götürmüş — her yanda sayısız savaşların izleri, karargâhlar, hastaneler — en zorlu azraillerin (tifonun, kanlı basurun, irinli yaraların) devşirdiği hasat — hepsinden kara, hepsinden iğrenç, ölülerle canlıların bir arada çürüdüğü leş hendekleri: zindanlar (Dante’nin bütün o acılarıyla, insanları insanlıktan çıkaran bütün o tiksindirici işkenceleriyle gözler önünde canlanan ‘cehennemi bile bu zindanlarla boy ölçüşemez) — Ölüler, ölüler, ölüler — bizim ölülerimiz — güneyde, kuzeyde — hepsi bizim (hepsi, hepsi yürekten dostum benim) — doğuda, batıda — Atlantik kıyısında, Mississippi vadisinde — sürüne sürüne bir köşeye sığınmışlar ölmek için, yapayalnız, çalılıklarda batak hendeklerde sağrılarda (in - cin top oynıyan o yerlerde bugün bile arasıra onların iskeletleri, kireç kesilmiş kemikleri, tutam tutam saçları, üniformalarından kopmuş parçalar ve düğmeler bulunuyor) — bizim gençlerimiz — bir vakitler yakışıklı, şen - şakrak olan gençler koparılıp alınmış bizlerden — oğul anasından, koca karısından, dost dosttan — mezarlar öbek Öbek kalıvermiş koruluklarda, yollar boyunca (yüzlercesi, binlercesi kayıplara karışmış) — atlıların hücumlarından sonra, onar yirmişer cesetler akmış ırmaklardan aşağı — kimisi sularla akıp giderken durdurulmuş, toprağa verilmiş — kimisi suların dibinde yatıyor hâlâ — mahşer gibi kucak kucağa — yurdun dört bucağındaki mezarlıklarda — sonsuz ölüler — güney topraklarına bırakılmış kuzeyli ölüler değil sadece — binlerce, on binlerce güneylide bugün kuzey topraklarında çürüyüp gidiyor.
Her yerde, saymakla bitmez mezarlar arasında, tek tek ve binlerce, on binlerce, küme küme anıtlar ve mezartaşları üstünde, o sonsuz şeyler anlatan sözleri görüyoruz, bizden sonraki çağlar da görecek : Meçhul Asker.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder