Leonardo'nun Defterleri

"Düşünceler umuda döner..."

Leonardo'nun elyazmalarının temel özelliği çeşitlilikleri,çoğul üst üste yığılmalarıdır: genellikle sıkış tıkış bir ilgi yığılması...sayfaları tarihlendirmek bazen zordur,çünkü Leonardo'nun tekrarlar içeren bir düşünme alışkanlığı vardır, avcı bir kuş gibi ilgilerinin çevresinde dolanır, yıllar sonra yeniden ele almak üzere fikir ve gözlemlerini tekrar tekrar ele alır. Bu güçlüğün kendisi de farkındadır. Ve gelecekteki kavramsal bir okurdan özür diler:

"Beni suçlama, okur, çünkü birçok konu var ve bellek onları saklı tutup 'bunu yazmayacağım, çünkü yazmıştım' diyemez."

 

El yazmaları Leonardo'nun zihninin bir haritasıdır.En küçük yarım cümleden ya da eğri büğrü hesaptan,ayrıntılı bir şekilde işlenmiş bilimsel risalelere ve edebi çalışmalara dek her şeyi içerirler.Konuları anatomiden hayvanbilime dek her alandan olası bisiklet tasarımı gelir. Hidrografi, matematik, mekanik, müzik, optik, felsefe, robotbilim, sahne tasarımı ve bağcılığa dek her alana uzanır.

Elyazmalarından alınacak ders her şeyin sorgulanması,araştırılması,içine bakılması,her şey hakkında kaygılanılması,tekrar başlıca ilkelere döndürülmesi gerektiğidir.Kendisine hem büyük hem de küçük hedefler koyar:

Bulutların nasıl oluşup dağıldığını betimle,yeryüzünün sularından havaya
buhar yükselmesine neyin neden olduğunu,sise,havanın yoğunlaşmasına
neyin yol açtığını ve neden havanın farklı zamanlarda daha az ya da
daha çok mavi göründüğünü betimle...

Hapşırmanın ne olduğunu, esnemenin,hastalanmanın, spazmın,felcin,soğuktan ürpermenin, terlemenin, yorgunluk, açlık, uyku, susuzluk, şehvetin ne olduğunu betimle...
ağaçkakanın dilini betimle...

Leonardo,insan bedeninin daha önce yapılanlardan çok daha önemli ve kesin bir şekilde bir haritasını çıkardı ve belgeledi; anatomi çizimleri beden kısımlarını betimlemek için,tıpkı makineler için mekanik çizimlerinin yaptığı gibi yeni bir görsel dil ortaya çıkardı.

"Koca bir kitap doldurmadan bu kalbi anlatmak mümkün mü?"

(Paraşüt Tasarımı)

"yükseklerdeki seyreltilmiş havada kanatlarını çırpan ağır bir kartalın nasıl bu sayede
dengede kaldığını görüyorsun...ayrıca denizin üzerindeki hareket halindeki havanın
ağır yüklerle dolu gemilerin yelkenlerini şişirip yola çıkardığını görüyorsun....aynı şekilde
yeterince büyük,kendisine sıkı sıkı kanatları olan bir insan da,havanın direncini alt edebilir,
ona hakim olup boyun eğdirebilir,böylece kendini onun üzerinde yükseltir."

*

Uçan Makine Tasarımı

Tank Tasarımı

Helikopter Tasarımı

*

"Çalışmalarım olması gereken noktaya erişmediği için Tanrı'ya ve
insanlığa karşı suçluyum."

Leonardo,Kennet Clark'ın söylediği gibi, "tarihin en yorulmak bilmez, en meraklı adamıydı." Defterler onun o büyük meraklılık macerasının kaydını tutmaktadır.üst üste yığılarak bir tür büyük evrensel bilgi fikrine doğru ilerlerler,ama herhangi bir notta ya da sayfada özel ve kesin olana odaklanırlar:gözlemler,deneyler,sorular,çözümler.Sorgulama alışkanlığı, elyazması sayfalarının birçoğunda bulunan,katiplere has küçük tikte de görülebilir:yeni bir kalem ucu denemek istediği zaman,alışkanlılıkla "dimni" diye yazıyordu: "Anlat bana." Bu Leonardo'nun sorgulayan,başka bir veri arayan sesidir.Anlat bana ne oluyor,anlat bana nasıl,anlat bana niye oluyor:Kuşkusuz Floransa ve Milano'da ve başka yerlerde Leonardo'nun "dimni"lerinin ısrarlı tonlarını duymuş olan çok kimse vardı.


...

1863'te şair ve Leonardo uzmanı Arsene Houssaye Aziz Florentin bölgesinde bir kazı yaptı;kırık çömlekler arasında bir mezar taşı yazıtının kalıntılarını buldu: (EO...DUS VINC) ve dikkat çekici kafatası büyüklüğü onu hemen Leonardo'nun kalıntılarını bulmuş olduğuna ikna eden bir iskeletin neredeyse tamamını buldu. "Bir zeka tarafından ya da bir zeka için böylesine muhteşem bir şekilde tasarlanmış bir kafayı hiç görmemiştik." diye yazdı. "Üçbuçuk yüzyıl sonra bile, ölüm bu görkemli kafanın gururunu yok etmeyi başaramamıştı." Bu kemikler şimdi şatonun sınırları içindeki Aziz Hubert şapelinde,Comte de Paris tarafından hazırlanan bir plaketin altında gömülü.Fakat bunların Leonardo'yla olan tek bağı,Houssaye'nin kuşkulu kafatasçı çıkarımı.

Aziz Hubert'teki iri kafatası bir zamanlar Leonardo Da Vinci'nin aklını barındırmış olması sadece bir olasılık, ama en azından bir şey kesin, o da artık onu barındırmıyor olduğu. Kafes boş, akıl uçmuş.


.Charles Nicholl
(Aklın Uçuşları Leonardo Da Vinci Biyografisi)