Kaotik Benlik: Egon Schiele: Eros ve Seksus

Egon Schiele: Eros ve Seksus

Eros, 1911

"Erotik sanat eserinin de kutsallığı vardır!"

Schiele'nin bu ifadesi, aynı zamanda hem kendi yaratısının bir savunusudur, hem de Eros'un varlık açısından taşıdığı derinliğin bilincinin dile getirilmesidir. Ölümün Schiele açısından taşıdığı çekicilik, sanatçının Eros ve cinsellikle yoğun düzeyde ilgilenmesiyle karşılıklı bir etkileşim içersindedir. Schiele'nin dışavurumcu nitelikteki ilk eserleri, Eros ile Thanatos arasındaki gerilim alanına indirgenebilir. Schiele'nin "her şeyi yaşamaya çalışın" sloganı, başka deyişle engel tanımaz merakı, doğal olarak tabulaştırılmış bir alana yöneliktir. Schiele'nin kadın nülerini işlediği karakalem ve suluboya resimleri, sayısal olarak yaratısının en büyük bölümünü oluşturur. Bu alanın Schiele'nin eserleri açısından taşıdığı odak noktası olma niteliği, benzer bir biçimde Klimt'de de vardır, Ancak Schiele'nin nülerindeki ve yarım nülerindeki zayıf, kemikli, uzun uzuvlu kızları, bedenlerindeki çeşitli bükülmeler ve bunların çoğu kez izleyiciyi tedirgin eden bir biçimde ele alınmış oluşu, Klimt'in betimlediği çoğu kez yumuşak karakterli, kendi içersinde dingin çıplaklıktan çok farklıdır. Schiele'nin erotik betimlemelerindeki ödün tanımazlığı ve kendi yaşama biçimi, 1912 yılında sanatçının yirmi dört günlük bir hapis cezasına çarptırılmasına yol açmış, bu duruşma sırasında sanatçının erotik nitelikteki bir kalem çalışması da ibret dersi olması amacıyla yok edilmiştir.

Schiele’nin anlatım gücünden yana çok zengin bir dizi erkek resmi yapmış, buna karşılık oldukça düşük sayıda kadın portresi yaratmış oluşu, dikkat çekicidir. Betimleme biçimindeki köktencilik göz önünde tutulduğunda, sanatçının kadın resimleri bakımından az sipariş almış olmasında şaşılacak bir yan yoktur. Yüzyıl sonu Viyana'sında kadın resmi, kimi zaman bir süslemeler denizinde kendisi de dekoratif bir öğe niteliğini taşıyan güzel ve şık kadınlara ağırlık tanımaktaydı. Böyle bir durumda Schiele'nin işlevi, doğal olarak maskeleri kaldırmak ve dış görünüşü olabildiğince çarpıtmaktı. Entelektüel yapısı dışavurumculuk deneyi bakımından elverişli olan bir erkekler dünyası ve incelmiş bir cinselliği sergilemesi öngörülen bir kadınlar dünyası doğrultusundaki ayırım, iki cins arasındaki gerilimi yansıtır. Schiele, böyle bir ayrımın zorunluluğundan derinden etkilenmişti. Bu nedenle sanatçı, ancak geç dönemlerinde erotizmi daha esnek olarak ele alıp işlemiştir; 1917 tarihli Yatan Kadın ve 1918'de yapılan Çömelmiş Bir Çift Kadın resimleri, bunun örnekleridir. Kirchner ya da Heckel'in ilk dönemlerindeki kimi olgular, örneğin cinselliğin taşıdığı arkaik doğallık, bunların yaşamla doğrudan bağıntılı kılınışı, Schiele'nin betimlediği, sorunlarla yüklü cinsellikle büyük bir karşıtlık oluşturur. Alman dışavurumculuğunun erken dönem sanatçılarının resimlerinden yansıyan özgür cinsellik de, Schiele'nin çoğu kez trajik ya da melankolik bir atmosfer içersinde işlediği erotizmle çatışır.

Schiele'nin, betimlenenin erotik etkisini yoğunlaştırmak için çeşitli giysi parçaları kullanması da dikkat çekicidir. Schiele'de çoraplar ve iç çamaşırları, ayakkabılar ve çeşitli bantlar, çoğu kez aynı zamanda renklerle de altı çizilen fetişlerdir. Kaldırılmış bir etek veya bir el hareketi, yarı açık gözlerden yansıyan bir bakış, kadını baştan çıkarıcı, neredeyse hayvansı bir varlık olarak gösterir. Bunların yanı sıra Schiele'nin duygu ağırlıklı, acımayla dolu betimlemeleri de vardır; genç modellerin sevecenlik yansıtan kucaklaşmaları, duyarlı figürsel betimlemeler gibi. Bu arada ergenlik çağının eşiğinde olanlara tanınmış olan ağırlık, dikkat çekicidir -yeniyetmelik çağında Schiele'ye, kendisinden dört yaş küçük olan kız kardeşi Gertrud, kimi zaman tümüyle çıplak olarak, modellik etmişti.

Schiele'nin erken dışavurumcu dönemindeki nülerinde egemen öğe, ne yapacağı belli olmayan ya da acı çeken insan figürüdür; bu durum, otoportrelerinde de saptanabilir. Schiele'nin ilk döneminde bedenin dili, jestler, yağlıboya resimleriyle öteki resimlerindeki biçim ve renk işleyişleri bakımından söz konusu olan özellikler, otoportreleri için de geçerlidir. Sanatçı kendisine ait nü'lerde çok sayıda yağlıboya kullanmışken, erken dönemlerinde yağlıboya kadın resimlerine çok ender yer vermiştir. Bunun nedeni, bir yandan kalem ve suluboya resimlerin alıcı kitlesinin daha büyük olması, öte yandan da sanatçının bu resimlerde bir hareketin, belli bir anın doğallığını daha kolay yakalayabilmesidir.

Nü'lerinde Schiele, bir figürü tek bir çerçeve çizgisiyle veya birkaç çizgiyle karakterize edebilmesini sağlayan bir çizgi ustalığıyla çalışmıştır. Schiele'nin eserlerine ilişkin yapılan biçem araştırmalarında "rasyonel olanla karşılaşmaya sık sık atıfta bulunulurken ve bu durumun geç dönem eserlerinde, portre ve nü çizimlerinde çok net çizgilere yol açtığı belirtilirken, Schiele'nin erken dışavurumcu döneminde de çizginin tek başına bir anlatım aracı olduğu çoğunlukla gözden kaçırılmaktadır. Sanatçının bu özelliği, kaynağını Viyana Secession'unun çizgisel ve gölgesel biçeminde bulur.

http://commons.wikimedia.org/wiki/Nudes by Egon Schiele
http://commons.wikimedia.org/wiki/Male nudes by Egon Schiele
http://commons.wikimedia.org/wiki/Selfportraits by Egon Schiele
kaotikbenlik.blogspot.com.tr/ search:Schiele

PATRICK WERKNER

ÇEVİREN: AHMET CEMAL

Egon Schiele: (1890-1918) Avusturyalı ressam. Ailesinin büyük direnişine karşın, ortaokul öğretmenlerinin yüreklendirmesiyle 1906 yılında Viyana Sanat Akademisi'ne yazıldı. 1907'de ilk atölyesini kurdu. Gustav Klimt ile karşılaşması, sanatının dönüm noktalarının birini oluşturdu. 1909 yılında akademiden ayrıldı; Gütersloh, Peschka ve Faistauer'le birlikte Yeni Sanat Grubunu kurdu. 1910 yılında erken dışavurumculuk dönemi başladı. Erotizmindeki gerçekçilik nedeniyle eserleri ahlaka aykırı bulundu ve hakkında dava açıldı. 1911 yılında Viyana'da ilk kişisel sergisini açtı. Daha sonra Almanya'da çok sayıda sergi düzenledi. 1918 yılında, yıllardır çektiği parasal sıkıntıların sonu gelmek üzereyken yakalandığı İspanyol gribinden kurtulamayarak 28 yaşında Viyana'da öldü. Günümüzde çağdaş Avrupa ve Avusturya resim sanatının büyük öncülerinden biri olarak tanınmaktadır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)

RİMBAUD

"...ve nasıl da hoşlanırdı karanlık şeylerden hayatta, Kepenkleri kapalı, yüksek tavanlı, mavi havalı, Neme teslim olmuş odasında, Durmadan hayal ettiği romanını okurken, Aşı boyası göklerle, suya gömülmüş ormanlarla, Yıldız ağaçlarda açmış tensel çiçeklerle dolu romanı Başdöngüsü, yıkılış, bozgun ve merhamet dolu! - Mahalle kendi uğultuları içinde yaşarken öyle, O, aşağıda, -tek başına, bez şiltesinin üzerine uzanmış, Hayal ederdi derin bir tutkuyla yelken açmış tekneleri."

cyril collard / yırtıcı geceler

"Jean Genet bir gün önce ölmüştü. Genet’nin 19 Aralık 1910’da doğduğunu okudum. Ben 19 Aralık 1957’de doğdum. Bu rastlantıdan yola çıkıp bende herhangi bir yetenek olduğu sonucuna varmıyordum. Ama buna karşılık kendi kendime, benim de bir gün onun gibi harekete geçmem gerektiğini düşündüm. Bir patlayıcıyı ateşlemek, bir el bombasının pimini çekmek, bir otomatik tüfeğin tetiğine basmak. Genet’nin dudaklarından, buldog güzelliğindeki o dümdüz yüzünden fışkıran şu cümle beni sarhoş ediyordu: “İnsanların acımasızlığını yalnızca şiddet yok edebilir.”

Isıdore Ducasse

" O günden sonra, sen, tedirgin ve erken gelişmiş imgelemli çocuk, ağır sandallarıyla, dolambaçlı kavşağın kaldırım taşlarını yorgun yorgun çiğneyen bu gizemli delikanlıyı bir daha göremedin. Bu alevler sarınmış kuyrukluyıldız, aşırı merakın yöneldiği bu hüzünlü insan, senin düş kırıklığına uğramış gözlerinin alnacında parlamadı bir daha; ve sen, sık sık, çok sık, belki de her zaman düşüneceksin, yaşanan dünyanın iyilik ve kötülüklerine aldırmazmış gibi görünen, ve korkunç ölü yüzü, diken diken saçları, sallana sallana yürüyüşü ve yazgının acımasız kar tarağının iş gördüğü uzayın uçsuz bucaksız bölgelerinde sürekli olarak oyalanıp duran, umudun kanlı avını ararmış gibi eter denizinin gülünç sularında körlemesine yüzen kollarıyla rastgele ilerleyen bu insanı... "

GAUGUİN / TAHİTİ GÜNLÜĞÜ

“Umarım ki pek yakında, gün gelsin ki kendimi bir okyanus adasının ormanlarına gömeyim, haz, huzur ve sanatla yaşayabileyim. Avrupa’daki o para mücadelesinden uzakta, yeni bir ailenin mensubu olarak. Tahiti’nin o güzelim tropik gecelerinde, çevremdeki gizemli varlıkların sevgi dolu ahengine ritm tutan kalp atışlarımın o tatlı tatlı homurdanan müziğini dinleyebileyim. Para sorunundan uzakta, sonunda özgürleşmiş olarak sevebilmek, şarkı söyleyebilmek ve ölmek mümkün olacak.”

giacometti'nin atölyesinde (sartre & genet)

Nietzsche'nin Torino'daki Günleri

" Ne güzel bir gün. Burada yanan ışık ve hafif hafif esen rüzgar en ağır düşüncelere kanat takıyor. Eski dostum Jacob Burckhardt bu şehirden geçmişti ve Traviata'nın suretini gördüğünü söylemişti. Bıyıklarım benim temiz hava filtrem ve bu şehrin kaldırımları ayaklarım için bir cennet. Yalnızca, yürürken düşündüklerimiz kayda değer düşüncelerdir. Tam da ihtiyacım olan şehir işte. Ah, Torino! Tebrikler, sevgili dostum. Bana gönülden nasihat verdin. Bu şehir benim için yapılmış..."

Evrenin Hikayesi

Her uygarlık, dünyadaki her din bir yaratılış hikayesine sahiptir. Bu hikayeler nereden geldiğimizi, buraya nasıl geldiğimizi ve ölünce ne olacağını anlatır. Benim de farklı bir yaratılış hikayem var, ama bu tümüyle fizik ve uzay bilimine dayalı. Çünkü kendi kökenimizi anlamak yıldızların yaşamını ve kıyametimsi ölümlerinin kainata yeni bir yaşamı nasıl getirdiğini anlamakla eş değer, çünkü bu gezegendeki her dağ, her kaya, her yaşayan şey, sizin ve benim her parçam uzayın fırınlarında dövüldü. (Brian Cox)

NİHİLİZMİN ÇANLARI

"Cenova'da, bir akşam, alacakaranlık vakti, çanların bir kuleden uzun uzun çaldıklarını duydum; durmadan çaldılar ve sokakların uğultusunu aşarak, kendine doymak bilmez bir ses gibi çınlamaya devam ederek akşamın gökyüzüne ve meltemine doğru gittiler; ürkütücü, çocuksu ve aynı zamanda sonsuz bir melankoliyle yüklüydüler. O esnada Platon'un sözlerini hatırladım ve onları bir anda kalbimde hissettim: insanca şeylerin hiçbirini ciddiye almaya değmez; ama yine de -"

Queer Okumalar

"Queer" Amerikan lezbiyen ve gey politikasında ve akademisyen dünyasında 1990'ların başından bu yana bir kategori olarak popülerleşse de, terimin işaret ettiği çatışmaların lezbiyen ve gey kültüründe uzun bir tarihi var. Eskiden bir hakaret olan "queer" terimi lezbiyen ve gey erkekler tarafından kendilerini tasvir etmek için kullanılmaya başlandı. Bir benlik tarifi olarak kullanılan queer, gey ve lezbiyen kimliklerin aykırı ve yıkıcı potansiyellerini yeniden vurguluyor ve anaakım lezbiyen ve gey politikalarının reddettiği drag, fetişizm, sadomazaşizm ve çarka çıkma gibi öğeleri benimsiyordu.."