Satyricon

Fellini's Satyricon (1969)

Çeşit çeşit tablolarıyla hayranlık uyandıran bir resim sergisine yolum düştü. Zeuxis’in⁷⁶ zamana yenik düşmemiş sanat yapıtlarını gördüm ve Protogenes’in⁷⁷ doğanın gerçekliğiyle yarışan kaba taslak çizimlerini son derece etkilenerek inceledim. Apelles’in⁷⁸ Yu­nanlılarca ‘tek bacaklı’ diye anılan tablosuna hayran kaldım. Çünkü çizdiği resimler gerçeğine öylesine yakındı ki onların ruhlarını çiz­diğini sanırdın. Resimlerin birinde, yükseklerde bir kartal, Ganymedes’i⁷⁹ kapmış gökyüzüne götürüyordu. Başka bir resimde, güzel Hylas⁸⁰ su perisi Naiad’ı yanından uzaklaştırmaya çalışıyordu. Apollon⁸ suçlu ellerini lanetliyordu ve telleri gevşek lirini daha yeni açmış bir çiçekle süslüyordu. Resimleri yapılan âşıkların yüzlerine bakarken sanki yalnız başınaymışım gibi bağırmaya başladım: “Tan­rılar da âşık oluyor. Juppiter gökyüzündeki evinde sevecek kimse bulamadı, günah işlemek için yeryüzüne indiğinde yine de kim­seye haksızlık etmedi. Hylas’a âşık olan su perisi, Hercules’in bunu yasaklayacağını bilseydi, kendi aşkını dizginlerdi. Apollon çocu­ğun ruhunu bir çiçekte canlandırıp yaşattı; Tüm bu öykülerde geçen aşklarda rakip yoktu. Ama ben arkadaş diye Lykurgos’tan⁸² daha acımasız birini bulmuşum.”

İşte ben bu sıkıntılı düşüncelerle uğraşırken, saçları ak pak ol­muş, endişesi yüzünden okunan yaşlı biri içeri girdi, hangi büyük yükün altına girdiğini bilmediğim bu yaşlı adamın üstü başı pek düzgün değildi, öyle ki, varsılların hep nefret ettikleri edebiyatçılar­dan biri olduğu kolayca anlaşılıyordu. Gelip yanımda durdu (...)

76) Ünlü Yunanlı ressam (İÖ yaklaşık 450). Olasılıkla Karadeniz kıyısındaki Herakleia kentindendir.

77) İÖ 4. yüzyılda yaşamış ünlü Yunanlı ressam. Kimi kaynaklara göre Rodoslu, kimilerine göre de Anadolu’daki Karia bölgesinin kıyı kenti Kaunoslu’dur (Bugünkü Dalyan).

78) İÖ 4-yüzyılın sonunda yaşayan Apelles, Yunanlı ressamların en ünlüsüydü.

80) Mitolojiye göre, Hercules’in âşık olduğu Hylas, Argonautlar ile birlikte altın postu aramaya gitmiştir. Su alırken güzel su perisi Naiad onu suya çekmiş ve Hylas suların içinde yitip gitmiştir.

81) Tanrı Apollon, âşık olduğu Spartalı Hyakinthos’u bir yanlışlık sonucu öldürmüştür. Bu çocuğun kanından sümbül çiçeği çıkmıştır.

82) Sparta’nın ünlü yasa koyucusu. İlk yasaların her zaman oldukça katı olduklarına inanılırdı.

Fellini's Satyricon (1969)

 “Ozanım ben,” dedi, “minnet duygusu yüzünden hep hak etmeyenlere verilen onur çelenkleri daha inandırıcıysa da, sanırım kötü bir ozan da değilim. ‘Öyleyse neden üstün başın dökülüyor?’ diye soracak olursan, sanat aşkı kimseyi varsıl yapmaz.”

Çok kazanç sağlar kendine,

kim yürekten bağlanırsa denize;

altın kesilir tepeden tırnağa,

her kim giderse savaşa;

fitil gibi aşağılık yalaka,

uzanır erguvan rengi yatağa,

amacı günahla karışmış para,

kim kadınları baştan çıkarırsa:

Yırtık pırtık giysilerle titrer soğuktan,

bir tek doğasından güzel konuşan,

seslenir ilgi görmeyen sanatlara,

çare yok anlamayana.

Hiç kuşkusuz doğru: Herkesin hatasını gören biri, yaşamında doğru düzgün bir yol tuttuysa, herkes karakterinin farklılığı yüzün­den ondan nefret eder; çünkü kim farklı olanı benimser? Bir de para biriktirmekten başka bir şey düşünmeyenler vardır, bunlar el­lerinde bulunandan başka bir şeyin daha iyi olduğuna kimsenin inanmasını istemezler. Bunun için, paradan daha değersiz görün­melerini sağlamak üzere, hangi yolla olursa olsun, edebiyat âşıklarını kendi yanlarına çekerler.” (...)

Nasıl oluyor bilmiyorum ama yoksulluk hep zekânın kız kardeşidir.” (...)

sf. 79 - 80, Satyricon